Hanya,
(Chania).
Girit'in ikinci büyük şehri
olan Hanya adanın batısında yer alır. Hanya, 828 yılında adayı fetheden Araplar
tarafından kurulmuş. Doğu Roma ve Venedik yönetimlerinden sonra ada İstanbul’un
fethi sonrası buraya sığınan Bizanslı din adamı ve sanatçılara mesken olmuş.
1645 yılında 54 gün süren kuşatmadan sonra 17 Ağustos’ta Osmanlılar tarafından
fethedilen Hanya, Osmanlıların Girit Adası’nda fethettiği ilk kale olma
özelliğini taşıyor.
1898-1908 yılları arasında,
Girit Cumhuriyeti döneminde başkent olarak işlev görmüş.
Girit (Κρήτη),
Yunanca: Krētē, Kriti,
Osmanlıca گريد,
Island of Crete,
Girit adası, Ege denizinin güneyinde, Akdenizin beşinci
büyük adası olup, Yunanistan'ın ise en büyük adasıdır. Dünyaca
tanınmış bir turizm merkezidir. Adanın en yüksek tepesi, İda Dağı 2456 m.
dir. Girit'in Yüz ölçümü 8303 km2 ve nüfusu 620,000
kişidir. Girit Başpiskoposluğu, Atina merkezli Yunanistan otosefal kilisesi'ne değil, Fener Patrikhanesi'ne bağlıdır.
İlgi çeken turistik yerleri;
Knossos, Faistos ve Gortis 'deki arkeolojik sitler,
Retimnon (Resmo)'daki Venedik kalesi ve Samarya,
Aya İrini ve Aradena
geçitlerinin doğal güzellikleri sayılabilir.
Minoan uygarlığı olarak
adlandırılan Girit uygarlığı, Avrupa kıtasının en eski uygarlığıdır. Minoan
uygarlığına ait kalıntıların bulunduğu diğer adalar Kea, Kithera, Milos, Rodos
ve Santorini adalarıdır. Bu dönemden kalan en önemli ve dünyaca ünlü Knossos
sarayı Girit'in Kandiye kentindedir.
Girit adasında diğer
şehirler;
Adanın başkenti; Heraklion, Heraklion
(Iraklion veya Kandiye)
Hanya (Chania),
Rethimno, Retimnon (Resmo),
Ayos Nikolaos,
Sitia, (Sitya),
Yerapetre (Yerapetre),
Girit adasına yakın adalar;
Gramvusa
Elafonisi
Paksimadya
Dionisades
Hirisi,
“Hanya'yı Konya'yı anlamak görmek” atasözü/deyimi, bir işin gerçek yönünü anlayarak aklı
başına gelmek, akıllanmak durumunu anlatır. Bu deyim Girit ile ilgilidir.
Hikaye şöyle;
Almanlar, II. Dünya savaşında adayı ele geçirir. Hanya kentinin dağlık bölgesinde Venedikliler tarafından Gogna olarak anılan Gonia (Gonya) adında küçük bir kasabası varmış. Osmanlı devleti 1669 yılında ada yönetimini ele geçirir. Girit’te,
özellikle Hanya ve Gonia’da denetimi ele alamaz. Her zaman silahlı olan kasaba halkı vergileri ödemez ve Osmanlı'ya karşı bir
duruş sergiler. Buyruğu altına alamadığı bu kasabaya bu nedenle Asi Gonia demişler. 1895 yılında Osmanlı ordusu ve
Giritliler arasında şiddetli savaşlar olmuş. 1867 yılının Ekim ayında Asi Gonia'da kanlı bir mücadele gerçekleşir. Yaşanan bu
korku dolu savaşın namı Anadolu'ya kadar ulaşır. Hem Hanya hem de Gonya
'nın ne denli korku saldığı "Hanya ve Gonya'yı görmek" sözünde
yansıma bulur. Bu deyimdeki Gonya zaman içinde Konya'ya dönüşmüş.
Aryari,
