Mürdüm eriğinin kurutulmuşuna verilen ad ...

Çeri,
Mürdüm eriği,
Bardak eriği,
Kara erik,
İng. damson plum,
Mürdüm eriğinin kurutulmuşuna Çeri adı verilir.

Gülgiller familyasının Rosaceae ailesindendir. Anadoludan Kafkasya ve Hazar Denizi çevresine ve dünyaya yayılmıştır. Mürdüm eriği potasyum ve magnezyum bakımından zengindir. Bu nedenle kan basıncını dengeler. Güçlü bir antioksidandır. Bol lifli yapısı vardır. Vücuttaki zararlı maddelerin kolay atılmasına yardımcı olur. İdrar söktürücüdür. 
Erik genel olarak kışların ılık geçtiği bölgelerde yetişir. Yaz başında çiçek açar. Dikiminden iki yıl sonra ürün vermeye başlar.Sivri çekirdekli mayhoş bir meyve olup taze olarak yenilir. Kurutularak kışın meyve kurusu olarak da yenir. Pasta, kek, dondurma, marmelat ve şurup hazırlanmasında kullanılır.

Kan yapıcı özelliği bulunan kuru erik, düşük glisemik endeksine sahip olup kan şekerini dengede tutar. Düzenli kuru erik tüketimi, tansiyonu ve kötü kolesterolü (LDL) düşüreceği söyleniyor.

Raydan çıkma ...

Deray,
Derail,
Derayman,
Raydan çıkma,
Raydan çıkarmak,
Treni raydan çıkarmak.
Demiryollarında lokomotif ya da vagonlarının ray dışına (deray) çıkmasıdır.

Deraymanlar oluşum şekillerine göre aşağıdaki 5 ana grupta toplanabilir:




1. Tekerlekte yük boşalması deraymanı;
Hareket halinde bulunan bir lokomotif veya vagonda yükün tekerleklere eşit olarak dağılması beklenir. Ancak yatay ve düşey kurp bulunan kesimlerde, kurp içine doğru olan tekerleklere daha fazla yük iletimi gerçekleşir. Ayrıca, bojilerdeki süspansiyon sistemlerinin yapısı gereği, tekerleklere iletilen yükler farklılık gösterebilir. 
Vagonun herhangi bir tekerleğine yük iletiminin kesilmesi tekerleğin havalanmasına ve dolayısıyla da deraymana yol açabilmektedir.

2. Buden tırmanması deraymanı;
Tekerlek budeninin, ray mantarına tırmanıp, rayı terketmesi sonucu gerçekleşen derayman türüdür.

3. Gövde/boji etkisi nedeniyle derayman;
Gövde ile boji arasındaki etkileşimdir. Özellikle kurplu kesimlerde şasi ve bojide meydana gelen  dönme açıları, taşıtın kolaylıkla yoldan çıkmasına sebep olabilmektedir. Ayrıca gelen bir etki nedeniyle gövde/bojinin birbirinden bağımsız yanal hareketi de deraymana sebep olabilmektedir.

4. Ekartman bozukluğu deraymanı;
1435 mm.'lik hat genişliğinde oluşan sapmalar deraymana sebep olabilmektedir. Ekartman adı verilen hat genişliğindeki değişimler nedeniyle oluşan deraymanların temel nedenleri taşıt genişliği hataları, yol biçimindeki büyük yapısal hatalar, yolda oluşan ekartman hataları ve personel hataları olarak sıralanabilir.

5. Engelleme deraymanı;
Taşıt seyir halinde bulunurken, yol ¸üzerinde bulunabilecek engeller deraymana sebep olmaktadır.

Ray,
Fr. rail,
İng. rail,
Tren, tramvay vb. taşıtlarda tekerleklerin üzerinde hareket ettiği demirden yol.

Deray,

Eski dilde kara çalma, iftira ...

Bühtan
Arapça, القذف
Eski dilde bühtan,
İsnat,
Kara çalma, iftira.
İftira. 
Birisine yalandan bir şey isnad etme. 
Birisini suçlu gösterme.
Dalgınlık.
Medhuş ve mütehayyir olma.

İftira eden, kara çalan, yalan söz söyleyen  kişilere Müfteri denir.

Nobel Edebiyat ödülünü kazanan ilk kadın olan İsveçli yazar ...

Selma Lagerlöf,
D. 20 Kasım 1858, Marbacka, İsveç,
Ö. 16 Mart 1940, Marbacka, İsveç,

İsveçli yazar. 
Çağdaş öykü yazarı,
Efsane ve masallara dayanan yapıtlarıyla bilinir.
Nobel Edebiyat Ödülü'nü alan hem ilk kadın yazar, hem de ilk İsveçli yazardır.

20 Kasım 1858 yılında İsveç, Marbacka kentinde bir çiftlikte doğdu. Bir hastalık sonrası sakat kaldı. 6 Mart 1940 tarihinde yaşamını yitirdi. 

Lagerlöf, önce özel eğitim gördü ardından babasının rızası olmadan Stockholm'de öğretmen okulunda okudu. Çiftlik satıldı, babasını kaybetti ve 1885 yılında Landskrona'da öğretmenliğe başladı.

Sinemaya da uyarlanan iki ciltlik romanı Gösta Berlings Saga'yı 1881 yılında yazdı. 1890 yılında Osynliga Länkar (Görünmez Bağlar) adlı romanını  yazdı. I. Dünya Savaşı döneminde çalışma yapmadı.


Eserleri;
Gösta Berlings Saga (1891)
Osynliga länkar-Görünmez Bağlar, 1894
Antikrists mirakler-Deccal’in Mucizeleri, 1897
En herrgårdssägen- Malikane Öyküleri, 1899
Jerusalem-Kudüs, 1901
Herr Arnes penningar-Bay Arnes’in Hazinesi, 1904
Kristuslegender, 1904
Nils Holgerssons underbara resa genom Sverige-Nils Holgersson’un yaban kazlarıyla mecareları, 1906
Marbacka, 1922
Ett Barns Memoarer-Bir Çocuğun Anıları, 1930
Dagbök för Selma Lagerlöf-Selma Lagerlöf'ün Günlüğü, 1932

Nobel Edebiyat Ödülleri;
1901 Sully Prudhomme (Fransa) 1902 Theodor Mommsen (Almanya) 
1903 Bjørnstjerne Bjørnson (Norveç) 
1904 Frédéric Mistral (Fransa) ile José Echegaray y Eizaguirre (İspanya) 
1905 Henryk Sienkiewicz (Polonya) 
1906 Giosuè Carducci (İtalya) 
1907 Rudyard Kipling (İngiltere/Britanya) 
1908 Rudolf Christoph Eucken (Almanya) 
1909 Selma Lagerlöf (İsveç) 
1910 Paul Heyse (Almanya) 
1911 Count Maurice Maeterlinck (Belçika) 
1912 Gerhart Hauptmann (Almanya) 
1913 Rabindranath Tagore (Hindistan) 
1915 Romain Rolland (Fransa) 
1916 Verner von Heidenstam (İsveç) 
1917 Karl Adolph Gjellerup (Danimarka) ile Henrik Pontoppidan (Danimarka) 
1919 Carl Spitteler (İsviçre) 
1920 Knut Hamsun (Norveç) 
1921 Anatole France (Fransa) 
1922 Jacinto Benavente (İspanya) 
1923 William Butler Yeats (İrlanda)
1924 Wladyslaw Reymont (Polonya) 
1925 George Bernard Shaw (İrlanda)
1926 Grazia Deledda (İtalya) 
1927 Henri Bergson (Fransa) 
1928 Sigrid Undset (Norveç) 
1929 Thomas Mann (Almanya) 
1930 Sinclair Lewis (ABD) 
1931 Erik Axel Karlfeldt (İsveç) 
1932 John Galsworthy (İngiltere/Britanya) 
1933 Ivan Alekseyevich Bunin (Rusya ya da SSCB )
1934 Luigi Pirandello (İtalya) 
1936 Eugene O'Neill (ABD) 
1937 Roger Martin du Gard (Fransa) 
1938 Pearl S. Buck (ABD) 
1939 Frans Eemil Sillanpää (Finlandiya) 
1944 Johannes Vilhelm Jensen (Danimarka) 
1945 Gabriela Mistral (Şili) 
1946 Hermann Hesse (İsviçre) 
1947 André Gide (Fransa) 
1948 T. S. Eliot (ABD) / (İngiltere/Britanya) 
1949 William Faulkner (ABD) 
1950 Bertrand Russell (İngiltere/Britanya) 
1951 Pär Lagerkvist (İsveç) 
1952 François Mauriac (Fransa) 
1953 Sir Winston Churchill (İngiltere/Britanya) 
1954 Ernest Hemingway (ABD) 
1955 Halldór Laxness (İzlanda)
1956 Juan Ramón Jiménez (İspanya) 
1957 Albert Camus (Fransa) 
1958 Boris Pasternak (Rusya ya da SSCB )
1959 Salvatore Quasimodo (İtalya) 
1960 Saint-John Perse (Fransa) 
1961 Ivo Andric (Yugoslavya)
1962 John Steinbeck (ABD) 
1963 Giorgos Seferis (Yunanistan)
1964 Jean-Paul Sartre (reddetti) (Fransa) 
1965 Mihail Şolohov (Rusya ya da SSCB )
1966 Shmuel Yosef Agnon (İsrail) ile Nelly Sachs (Batı Almanya) 
1967 Miguel Ángel Asturias (Guatemala)
1968 Yasunari Kawabata (Japonya) 
1969 Samuel Beckett (İrlanda)
1970 Aleksandr Soljenitsin (Rusya ya da SSCB )
1971 Pablo Neruda (Şili) 
1972 Heinrich Böll (Batı Almanya) 
1973 Patrick White (Avustralya)
1974 Eyvind Johnson (İsveç) ile Harry Martinson (İsveç) 
1975 Eugenio Montale (İtalya) 
1976 Saul Bellow (Kanada / ABD) 
1977 Vicente Aleixandre (İspanya) 
1978 Isaac Bashevis Singer (ABD) 
1979 Odysseas Elytis (Yunanistan)
1980 Czeslaw Milosz (Polonya / ABD) 
1981 Elias Canetti (İngiltere/Britanya) 
1982 Gabriel García Márquez (Kolombiya)
1983 William Golding (İngiltere/Britanya) 
1984 Jaroslav Seifert (Çekoslovakya)
1985 Claude Simon (Fransa) 
1986 Wole Soyinka (Nijerya)
1987 Joseph Brodsky (Rusya / ABD) 
1988 Necip Mahfuz (Mısır)
1989 Camilo José Cela (İspanya)
1990 Octavio Paz (Meksika)
1991 Nadine Gordimer (Güney Afrika)
1992 Derek Walcott (Saint Lucia)
1993 Toni Morrison (ABD) 
1994 Kenzaburo Oe (Japonya) 
1995 Seamus Heaney (İrlanda)
1996 Wislawa Szymborska (Polonya) 
1997 Dario Fo (İtalya) 
1998 José Saramago (Portekiz)
1999 Günter Grass (Almanya) 
2000 Gao Xingjian (Fransa) 
2001 Vidiadhar Surajprasad Naipaul (İngiltere/Britanya) 
2002 Imre Kertész (Macaristan)
2003 John Maxwell Coetzee (Güney Afrika)
2004 Elfriede Jelinek (Avusturya)
2005 Harold Pinter (İngiltere/Britanya) 
2006 Orhan Pamuk (Türkiye)
2007 Doris Lessing (İngiltere/Britanya) 
2008 Jean-Marie Gustave Le Clézio (Fransa) 
2009 Herta Müller (Almanya) 
2010 Mario Vargas Llosa (Peru) 
2011 Tomas Gösta Tranströmer (İsveç)
2012 MoYan (Guan Moye) (Çin)
2013 Alice Munro (Kanada)
2014 Patrick Modiano (Fransa)
2015 Svetlana Aleksiyeviç (Beyaz rusya)
2016 Bob Dylan (Asıl adı: Robert Allen Zimmerman) (ABD)
2017 Kazuo Ishiguro (Japon asıllı İngiltere vatandaşı)

Nobel ödülleri hakkında bilinmeyen önemli notlar;
• 1958 yılında Rusya-doğumlu Boris Pasternak bu ödüle layık görülmüş, ancak Sovyetler Birliği hükümetinin baskısı altında bu ödülü reddetmek zorunda kalmıştır.

• 1964 yılında Jean-Paul Sartre, geçmişte tüm resmi ödülleri reddettiği gibi, bu ödülü de reddetmiştir.

• Bugüne kadar on iki kadın Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanmıştır.

• Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan kadınlar: Selma Lagerlöf, Grazia Deledda, Sigrid Undset, Pearl S. Buck, Gabriela Mistral, Nelly Sachs, Nadine Gordimer, Toni Morrison, Wislawa Szymborska, Elfriede Jelinek, Doris Lessing ve Herta Müller.

Ardahan'ın Göle ilçesinde bir kaplıca ...

Koruvenk,
Koruvenk Kaplıcası,
Öncül Köyü Kaplıcası,

Çıldır ve Göle ilçelerinde bir çok kaplıca ve içme vardır.
Çıldır ilçesinde Öncül Köyü Kaplıcası ve Deveboynu Kaplıcası vardır.

Göle ilçesinde şifalı su kaynakları, Koruvenk Kaplıcası, Göle Kaplıcası ve Göle Maden Suyudur.


Ardahan, Merkez ilçe sınırları içinde, Ur Köyü Maden Suyu yer alır.

Sugöze Çermiği,
Ardahan İl merkezine 2 km, Çıldır İlçesine 48 km, Göle İlçesine 43 km, Hanak İlçesine 37 km, Kars İline 95 km ve Ardahan-Göle karayoluna 100 m mesafededir.

Deveboynu Kaplıcaları,
Kura Vadisi içinde Kura Nehri’nin tam bitişiğindedir. Kaplıca sodalı ve içilebilen termal su kaynağıdır. Deveboynu Kaplıcaları yöre halkı arasında, çermik, çörmük isimleriyle bilinir. Adını Kayabeyi köyünün Deveboynu mevkisine izafeten almıştır. 

Kışın kar ve buz, ilkbaharda ise aşırı yağan yağmurlardan dolayı Kura nehrinin su seviyesi yükselir. Kaplıca su altında kalır. Bu nedenle kaplıca yaz ve sonbahar aylarında çalışır.
Yaz ve kış sıcaklığı değişmeyen (20-25 °C) sodalı suyun, cilt ve iç hastalığına iyi geldiği bilinir. 

Büyüme, çoğalma ...

Nema,
Arapça نَمَاء‏ 
Büyüme,
Çoğalma.
Gelişme, büyüme.
Serpilme,
Uzamak, artmak, çoğalmak, 
Üremek.


Faiz,
Ürem,

Peru'da etkin bir yanardağ ...

Misti,
El volcan Misti,
Putina,
Guagua Putina,
Deniz seviyesinden yüksekliği, 5.822 m. dir.

Chachani ve Pichu Pichu yanardağları arasında bulunur.
Güney Peru'da Arequipa kenti yakınlarında bulunan, simetrik konili, karlarla kaplı bir andezit, dasit ve riyolit stratovolkanı' dır. 

Son olarak 1985 yılında patlamıştır. 

Peru'daki diğer stratovolkanlar;
Coropuna,
Misti,
Ubinas.

Stratovolkan-Kompozit volkan, sertleşmiş lav, tüf ve kül tabakasından oluşan, konik biçimli bir volkandır. Bu volkanlar dik yamaçları ve aralıklı patlamalarıyla bilinirler. Fışkıran lavın akışkanlığı azdır.  Çok uzağa yayılmadan önce soğur ve sertleşir. Püsküren magma, asidik ya da silika (riyolit, dasit, andezit) içeriklidir. Bazik içerikli magmanın akışkanlığı yüksektir. Hawaii' deki kalkan biçimli Mauna Loa volkanı yayvandırlar. 

Türkiye'de Ağrı dağı ve Nemrut dağı da stratovolkan tipindedir.