Salvador Allende Gossens,
D. 26 Haziran 1908, Valparaiso, Şili
Ö. 11 Eylül 1973, Santiago, Şili,
Şilili devlet adamı,
(4 Kasım 1970 - 11 Eylül 1973)
29. Şili Devlet Başkanı,
Şili Senatosu Başkanı,
Şili Sosyalist Partisi başkanı.
Latin Amerika'da 1970 yılında iktidardaki Eduardo Frei Montalva yerine, seçimle iktidara gelen ilk Marksist devlet başkanıdır. İstanbul, Ataşehir'de Mustafa Kemal Atatürk ile yan yana bir heykeli vardır.
Salvador Allende göreve başladıktan üç yıl sonra bir askeri darbe ile devrildi ve darbe esnasında intihar etti. 1973 yılından 1990 yılına kadar Şili'yi dikta rejimi ile yöneten general Pinochet iktidara geldi.
Valparaiso'da varlıklı bir ailenin oğlu olan Allende, liseyi bitirdikten sonra Tıp eğitimi gördü. Solcu politik gruplarda çalıştı. Öğrenci lideri oldu. Diktatör Carlos İbanez'e karşı mücadele etti. Tutuklandı ve 1932 yılında tıp diplomasını aldı. Bir yıl sonra arkadaşlarıyla Komünist Parti'nin Marksist alternatifi olarak Partido Socialista (Sosyalist Parti)'yi kurdu. 1937 yılında milletvekili oldu. Allende, devletin çeşitli sağlık kurumlarında çalıştı. Valparaiso Üniversitesi' nde öğretim üyeliği yaptı. Hükumet başkanı Pedro Aguirre Cerda, Allende'yi 1939 yılında Sağlık Bakanlığı'na atadı. 1943 yılında Sosyalist Parti Genel Sekreterliği'ne seçildi. 4 eylül 1970 tarihinde Sosyalistler, Komünistler, Liberaller ve Hristiyan Demokratlardan ayrılmış olanların birleşmesiyle kurduğu Unidad Popular'ın (Halk Birliği) adayı oldu. 1952, 1958, 1964 yıllarında seçimlere katıldı, kazanamadı. 1970 yılında dördüncü girişiminde, Senato Başkanı olan Allende mutlak çoğunluğu (oyların % 36,3'ü) alarak Başkan oldu.
Öncelikle, ABD'lerine ait olan bakır madenlerini ve birinci derecede yabancı işletmeleri devletleştirdi. 1970 Kasım'ında Küba ile diplomatik ilişkilerin yeniden kurulması, ABD ile ayrıca bir sürtüşme nedeni oldu. ABD'nin desteğiyle 1973 yılında bir askeri darbe yapıldı. Bu darbe esnasında Başkanlık Sarayı'na yapılan saldırılar sırasında teslim olması çağrısı yapıldı. Fakat Allende askerlere teslim olmayı reddetti ve intihar etti. Resmi duyuruda otomatik tüfek ile intihar ettiğini ilan edildi. Fidel Castro' nun Allende' ye hediye ettiği, K-47 marka silahla ölü bulundu. Darbe sonunda Pinochet anayasayı geçersiz kılarak askeri bir diktatörlük kurdu.
1973 Ağustos'unun sonunda Allende tarafından silahlı kuvvetlerin başkomutanlığına getirilen General Augusto Pinochet ülkenin karışık durumundan yararlanarak 11 Eylül 1973 tarihinde bir darbe girişiminde bulundu. Bunu yaparken CIA'in yoğun desteğini gördü.
Latin Amerika devletlerinde serbest seçimlerle iktidara gelen Marksist bir devlet başkanına yapılan tek antikomünist darbedir.
Pinochet,
29. Şili Devlet Başkanı,
Şili Senatosu Başkanı,
Şili Sosyalist Partisi başkanı.
Latin Amerika'da 1970 yılında iktidardaki Eduardo Frei Montalva yerine, seçimle iktidara gelen ilk Marksist devlet başkanıdır. İstanbul, Ataşehir'de Mustafa Kemal Atatürk ile yan yana bir heykeli vardır.
Salvador Allende göreve başladıktan üç yıl sonra bir askeri darbe ile devrildi ve darbe esnasında intihar etti. 1973 yılından 1990 yılına kadar Şili'yi dikta rejimi ile yöneten general Pinochet iktidara geldi.
Valparaiso'da varlıklı bir ailenin oğlu olan Allende, liseyi bitirdikten sonra Tıp eğitimi gördü. Solcu politik gruplarda çalıştı. Öğrenci lideri oldu. Diktatör Carlos İbanez'e karşı mücadele etti. Tutuklandı ve 1932 yılında tıp diplomasını aldı. Bir yıl sonra arkadaşlarıyla Komünist Parti'nin Marksist alternatifi olarak Partido Socialista (Sosyalist Parti)'yi kurdu. 1937 yılında milletvekili oldu. Allende, devletin çeşitli sağlık kurumlarında çalıştı. Valparaiso Üniversitesi' nde öğretim üyeliği yaptı. Hükumet başkanı Pedro Aguirre Cerda, Allende'yi 1939 yılında Sağlık Bakanlığı'na atadı. 1943 yılında Sosyalist Parti Genel Sekreterliği'ne seçildi. 4 eylül 1970 tarihinde Sosyalistler, Komünistler, Liberaller ve Hristiyan Demokratlardan ayrılmış olanların birleşmesiyle kurduğu Unidad Popular'ın (Halk Birliği) adayı oldu. 1952, 1958, 1964 yıllarında seçimlere katıldı, kazanamadı. 1970 yılında dördüncü girişiminde, Senato Başkanı olan Allende mutlak çoğunluğu (oyların % 36,3'ü) alarak Başkan oldu.
Öncelikle, ABD'lerine ait olan bakır madenlerini ve birinci derecede yabancı işletmeleri devletleştirdi. 1970 Kasım'ında Küba ile diplomatik ilişkilerin yeniden kurulması, ABD ile ayrıca bir sürtüşme nedeni oldu. ABD'nin desteğiyle 1973 yılında bir askeri darbe yapıldı. Bu darbe esnasında Başkanlık Sarayı'na yapılan saldırılar sırasında teslim olması çağrısı yapıldı. Fakat Allende askerlere teslim olmayı reddetti ve intihar etti. Resmi duyuruda otomatik tüfek ile intihar ettiğini ilan edildi. Fidel Castro' nun Allende' ye hediye ettiği, K-47 marka silahla ölü bulundu. Darbe sonunda Pinochet anayasayı geçersiz kılarak askeri bir diktatörlük kurdu.
1973 Ağustos'unun sonunda Allende tarafından silahlı kuvvetlerin başkomutanlığına getirilen General Augusto Pinochet ülkenin karışık durumundan yararlanarak 11 Eylül 1973 tarihinde bir darbe girişiminde bulundu. Bunu yaparken CIA'in yoğun desteğini gördü.
Latin Amerika devletlerinde serbest seçimlerle iktidara gelen Marksist bir devlet başkanına yapılan tek antikomünist darbedir.
Pinochet,
