Zeki Müren,
(D.6 Aralık 1931, Bursa - 24 Eylül 1996, İzmir)
Türk şarkıcı, besteci, söz yazarı, oyuncu ve şair.
Sanat Güneşi,
Paşa,
Klasik Türk müziğinin en büyük isimlerinden biri olarak kabul edilir.
6 Aralık 1931, tarihinde Bursa'da doğdu. İlk ve ortaöğrenimini Bursa’da tamamladı. Tamburi İzzet Gerçeker’ in hocalığında solfej ve sanat müziği usul dersleri aldı. 1946 yılında ilk bestelerini yaptı. İstanbul Boğaziçi Lisesi’ne yatılı öğrenci olarak devam etti. 1949 yılında, ünlü bir müzisyen olan Agopos Efendi ile udi Kirkor Efendi’den dersler almaya başladı. Sonraki yıllarda, Refik Fersan ve Şerif İçli hocalardan fasıl musikisi, Klasik Türk Müziği makamları, usül ve kuramları üzerine öğretiler aldı. Şükrü Tunar’la beste çalışmaları yaptı.
İlk şarkısı olan Zehretme bana hayatı cananım adlı parçayı besteledi. Bu şarkı İstanbul Radyosu’nda Suzan Güven tarafından, Bursalı Zeki Müren’in acemkürdi şarkısı anonsuyla okunduğunda, Müren on yedi yaşında bir lise öğrencisiydi.
1950 yılında İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi’nin Yüksek Süsleme Bölümü Sabiha Gözen Atölyesi’nde yüksek öğrenime başladı. Aynı yıl, sınavı kazanarak İstanbul Radyosu ses sanatçıları arasına katıldı. 1 Ocak 1951 tarihinde, İstanbul Radyosu sanatçılarından Perihan Altındağ Sözeri’nin aniden rahatsızlanması üzerine, onun yerine konser vermek için radyodan çağrıldı. Programda, 45 dakikalık muhteşem bir canlı performans sergileyen Müren’in müzik kariyeri bu konserden sonra yükselişe geçti.
Türkiye’de ilk kez saz ekibini de standart kıyafetlerle bir örnek giydiren Müren, sahnede bütünlük oluşturarak, müziğine neredeyse görsel bir şölen tadı katıyordu. Bütün bunlardan dolayı, magazin basınının da katkıları ile Sanat Güneşi olarak anılır oldu.
Kuşadası’nda (1980), ardından Paris’te (1983) kalp krizi geçirdikten sonra, Bodrum’ daki evinde yaşamaya başladı. 1984 yılında, geliri antik tiyatronun restorasyonuna harcanmak üzere, Bodrum Kalesi’nde son konserini verdi.
24 Eylül 1996 tarihinde TRT’nin İzmir Radyosu Stüdyolarındaki canlı yayında kalp yetmezliği sonucu yaşamını yitirdi. Müren’in cenazesi binlerce kişinin katılımı ve görkemli bir törenle kaldırılarak Bursa Emir Sultan Mezarlığı’nda toprağa verildi.
1955 yılında Manolyam adlı şarkısıyla Türkiye’de ilk kez verilen Altın Plak Ödülü’nü almıştı.
Albümleri;
Senede Bir Gün (1970), Pırlanta 1 (1973), Pırlanta 2 (1973), Pırlanta 3 (1973), Pırlanta 4 (1973), Hatıra (1973), Anılarım (1974), Mücevher (1975), Güneşin Oğlu (1976), Nazar Boncuğu (1977), Zirvedeki (1977), Sükse (1978), Kahır Mektubu (1981), Eskimeyen Dost (1982), Hayat Öpücüğü (1984), Masal (1985), Helal Olsun (1986), Aşk Kurbanı (1987), Gözlerin Doğuyor Gecelerime (1988), Ayrılık İşte (1989), Karanlıklar Güneşi (1989), Şarkılar (1989), Dilek Çeşmesi (1989), Bir Tatlı Tebessüm (1990), Doruktaki Nağmeler (1991), Sorma (1992).
Filmleri;
1953 - Beklenen Şarkı, 1955 - Son Beste, 1957 - Berduş, 1958 - Altın Kafes,
1959 - Kırık Plak, 1959 - Gurbet, 1962 - Hayat Bazen Tatlıdır, 1963 - Aşk Hırsızı,
1963 - Bahçevan, 1964 - İstanbul Kaldırımları, 1965 - Hep O Şarkı, 1966 - Düğün Gecesi,
1968 - Katip (Üsküdara Giderken), 1967 - Hindistan Cevizi, 1968 - İstanbul'da Cümbüş Var,
1969 - İnleyen Nağmeler, 1969 - Kalbimin Sahibi, 1970 - Aşktan da Üstün,
1971 - Rüya Gibi, 1975 - Deli Deli Tepeli.
Kitap;
Bıldırcın Yağmuru (şiirler, 1965).
