Fransızca méritocratie,
Meritokrasi, Yunan ve Latin asıllı bir kelimedir.
Latince, meritum yeterli, Yunanca kratein, güç ve etki anlamına gelir.
Meritokrasi bu iki kelimenin birleşmesiyle türemiştir.
Kişilerin yetenek ve bireysel üstünlüğüne dayanan yönetim biçimi.
Meritokraside yönetim gücü, yetenek ve kişilerin bireysel üstünlüklerine, liyakata dayalıdır. Kelime kökeni olarak Michael Young'un Meritokrasinin Yükselişi eserinde geçmektedir.
Bir yönetim biçimi olan meritokraside yönetim gücü, yetenek, kişinin bireysel üstünlüğü ve liyakata dayanmaktadır.
Meritokrasi, ekonomik malların, politik gücün bireysel insanlara yetenek, çaba ve servet veya sosyal sınıftan ziyade başarıdır.
Meritokrasi (merit veya meritokratik sistem) kişilerin geçmiş yaşantısına, cinsiyetine, aile yapısına, politik konum ve gücüne vb. özellik ve durumlara bakılmaksızın sadece yetenek, beceri ve yeterlilik ölçüsü dikkate alınarak toplumun üst kademelerine yerleştirilmesi gerektiğini savunan bir yönetim sistemidir. Toplumda seçkin, becerili ve değerli insanların üstün ve etkili olmasını savunan görüştür.
Meritokraside kayırma yoktur ve özellikle kamu yönetimi gibi kritik noktalarda bilgili ve yetenekli kişiler seçilir. Kayırma sisteminin ortaya çıkışından itibaren geçen zaman içinde devletin rolü büyük ölçüde değişmiştir. Devletin geleneksel düzenleyicilik işlevleri hem hacim yönünden katlanarak artmış, hem alan itibarıyla son derece genişlemiştir. Devletin bu yeni görevlerini yerine getirebilmek için modern kamu personeli, zamanımızın sosyal, ekonomik, bilimsel ve teknik problemlerini çözme gücüne sahip olmalıdır. Bu ihtiyaçlarla ve sorunlarla karşı karşıya kalan devlet, bunları çözümleme sorumluluğunu üzerine almış ve liyakat sistemini geliştirmiştir.
İngiltere'de Meritokrasi şu beş ana madde ile açıklanmıştır.
- Kayırmacılık yoktur, (Ailenizin değil, sizin kim olduğunuz önemlidir)
- Yandaşçılık yoktur, (Başkalarının sizin için ne yapabildiği değil, sizin ne yapabildiğiniz önemlidir)
- Ayrımcılık yoktur, (Cinsiyet, ırk, din, yaş, geçmiş önemsizdir. Yetenek her şeydir)
- Eşit imkanlar, (Herkesle aynı noktadan başlar ve yeteneklerinizin sizi götürdüğü yere gidersiniz)
- Tatminkar erdemler, (En başarılı insanlar, en yüksek tatmine erişirler)
