Kenevir,
Kendir,
İng. Hemp,
Lat. Cannabis
sativa
Esrar otu,
Cannabis
sativa,
Fr. Chanvre,
Arapça
kendir, مستقل
Arapça,
kenevir, قنب
Arapça Kanfai,
Azallu, (Akkad dilinde),
İran’da imparator tohumu anlamında, Shahdanah olarak bilinir.
Kenevir, kendirgillerden sapındaki liflerden halat, çuval vb. kaba örgüler
yapılan, iki evcikli tek yıllık bir bitki, kendir.
Kenevirgiller (Cannabaceae) familyasından, yaprakları almaşlı, parmaksı bölmeli, erkek ve dişi çiçekleri ayrı, gövde lifleri dokumacılıkta, taze sürgünleri, tohumları, erkek ve dişi çiçekleri esrar yapımında kullanılan, bir yıllık otsu bitkilerdir. Çiçekli tepelerinden reçine, yaprak ve saplarından haşhaş, tohumlarından kenevir yağı, gövdesinden elyaf elde edilir.
Cannabaceae familyasında yer alan tek yıllık bir bitki
olan kenevirin biyolojik olarak 3 farklı bitki türü bulunur.
1.
Cannabis indica,
2.
Cannabis Sativa,
3.
Cannabis Ruderalis,
Endüstriyle hammadde üretimi amacıyla yetiştirilen cannabis
indica türü kenevir bitkisinin uyuşturucu etkisi yoktur. Uyuşturucu etki
gösteren psikoaktif madde (THC - tetrahidrokannabinol) içeriği oldukça düşük, tehlikesiz sayılabilecek düzeydedir. İnşaat,
plastik, kağıt, kuyumculuk, ayakkabı, hayvancılık, biyoyakıt, toprak ve su
arıtılması endüstrisinde hammadde kaynağı olarak kullanılır.
Marihuana
olarak bilinen, keyif verici olarak kullanılan kenevir türü dilimize Hint
keneviri olarak geçmiş olan cannabinaceae familyasından, Cannabis
Sativa'dır. Birçok faydası bulunan kenevir denilince ön yargıyla uyuşturucu
olarak biliniyor. İngilizcede Hemp olarak anılan Cannabis sativa türü kenevir, marihuana
elde edilen türüdür.
Kendirin sapındaki uzun lifler soyularak tekstil, ip, urgan olarak
kullanılır. Kumaş ve kağıt
yapımından kullanıma uygundur. Dayanıklı
ve uzun lifleri kaba dokumacılıkta kullanılır. Yaprakları tıp ve kozmetik
endüstrilerinde değerlendirilir. Tohumu ise besleyici içeriği sayesinde gıda
olarak ülkemizde de kullanılır. Soyulan odunsu kısmına kelek
denir. Kelek ve sökülerek ayrılan kök kısımları kışın
yakacak olarak kullanılır.
Sol yandaki resimde marihuana elde edilen kenevir türü gösterilmiştir. Sağ taraftaki resimde ise tıp, kağıt, tekstil üretimi ve daha birçok sektörde kullanılan kenevir türü olan Cannabis
indica gösterilmektedir. Kenevir üretiminde % 0,3 oranından daha fazla THC
bulunması yasaktır. Esrar veya hint
keneviri olarak adlandırılan bu uyuşturucu maddeler dişi kenevir
bitkisinin çiçeğinden elde edilir.
Kenevir, kendir soluk yeşilimsi renkli çiçekler açar. Yabani olarak
yetişebildiği gibi endüstriyel olarak tarımı da yapılabilmektedir. Çok eski zamanlardan beri ekimi yapılan kenevirin boyu 50 cm.’den 3 m.’ye kadar olabiliyor. Meyvesi 3-5 mm. boyunda, mercimek şeklinde, grimsi-yeşilimsi, esmer renklidir. Liflerinden faydalanılacak kendir, kenevirler doğrudan doğruya
tohumu toprağa serpilerek ekiliyor. Kenevir tohumlarından yağ
çıkartılır. Çıkartılan yeşilimsi renkli bu yağ, özellikle sabun yapımında
kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra kendir yağı tıbbi amaçlı kullanılmaktadır.
2019
yılında lif ve tohum amaçlı kenevir ekimine Samsun'un
Vezirköprü ilçesinde pilot bölge olarak başlandı.
