Mevali,Azad edilmiş köleler.
İslam ülkelerinde özgür bırakılmış kölelere verilen ad.
İslam tarihinde cahiliye devrinde toplumdaki kişilerden birinin ya da çoğunluğunun isteğiyle kabileye katılan insanlara / kölelere verilen ad.
Köle Savaşlarda esir alınan ve bütün varlığıyla, bir başkasının mülkü olan kimse. Erkek esire köle, kadın ise cariye ismi verilir. Kölelik insanlık tarihi kadar eskidir.
Köle ve cariye aynı hükümlere tabidir. Kölelik, bir insanın başka birinin malı ve mülkü olması demektir. Başka bir kişinin malı ve mülkü olan kişiye köle, memluk veya kul denir. Köle sahibine ise efendi veya mevla denir. Bazı durumlarda uşak ve hizmetçi de köle anlamına gelir. Kadın kölelere cariye denir.
Hürriyetine sahip olmayan, başkalarının hükmü altında bulunan ve para ile alınıp satılan kişiler köle olarak adlandırılmıştır. Köle kelimesi yerine Türkçede bazen kul, bende, halayık, esir ve cariye veya odalık tabirlerinin kullanıldığı görülmektedir.
Arapça Mevali kelimesi, Osmanlı Devletinde görev yapan yüksek dereceli ilim adamlar için de kullanılırdı.
