Yüklemi özneye bağlayan öge...

Koşaç,
Copula,
Bilindiği gibi, cümlenin herkesçe kabul edilen beş ögesi vardır:

Cümlenin ögeleri;
1. Yüklem
2. Özne
3. Nesne
4. Dolaylı Tümleç
5. Zarf Tümleci

Bu ögeler içinde esas öge yüklemdir. Diğerleri yükleme bağlıdır. Yüklem diğer ögelerin görevini belirler. Bunuda yükleme soru sorarak belirlenir. Yükleme "Kim, ne" sorusuna özne, "nasıl, niçin, ne zaman, neyle, ne şekilde" sorulara zarf tümleci, "Kime, kimde, neye, nede, neden, nereye, nerede, nereden" sorularına dolaylı tümleç, "Kimi, neyi" sorusuna nesne, cevap verir.

Bu beş öge dışında yükleme sorulan sorulara cevap vermeyen yüklemle bağlantısı olmayan unsurlar vardır ki kelime çeşidi olarak bağlaç, edat, ünlemdir. Cümlenin altıncı ögesini oluşturan bu unsurlar ile yüklem arasında bir bağlılık yoktur. Yükleme sorulan hiç bir sorulya cevap vermeyen özne, yüklem, nesne, zarf tümleci ve dolaylı tümleç dışında kalan bu altıncı cümle ögesine Koçaş veya cümle dışı unsur denmektedir.

İsim cümlelerinde özne ile yüklemi birleştiren, yükleme güçlü ihtimal, olumluluk, olumsuzluk, süreklilik, kesinlik kavramları veren, -dır / -dir eki veya değil kelimesidir. Koşaç kelimesi İngilizcedeki copula teriminin karşılığı olarak kullanılmaktadır. Koşaç (copula), özneyi yükleme bağlayan ve yüklemde cümlenin bitiş halini oluşturan dil bilgisel ögedir.

Türkçedeki koşaçlar –dır (ve 1. ve 2. tekil-çoğul şahıs ekleri –ım, -sın, -ız, -sınız), imiş, idi sözcükleridir. Fakat bunlardan –dir koşacı diğer ikisinden farklı özellikler sergiler. Onun eklendiği kelimeden ayrı yazılan bir varyantı mevcut değildir. Oysa imiş ve idi koşaçları hem bitişik hem de ayrı yazılabilirler: öğretmen imiş = öğretmenmiş, öğretmen idi = öğretmendi.

Popüler Yayınlar

İzleyiciler

BULMACA ANSİKLOPEDİSİ