Osmanlılarda top döküm ustalarına ve kalfalarına verilen ad...

Rihtegan,
Osmanlılar zamanında, İstanbul' da topçu kışlaları ile top dökümhanesi Galata suru dışında Kılıç Ali Paşa Cami civarında şimdi tophane denilen yerde idi. Rihtegan-ı top denilen top dökücüler tarafından her cins top dökülürdü. Topçuların kışlası da bunun bitişiğindeydi. Burası sonradan yanmış ve 3. Sultan Mustafa tarafından bir mescit ilavesiyle yeniden yaptırılmıştır. 

Daha sonra da tophaneden çıkan bir yangın sonucunda kışla tamamen dökümhane kısmen yandığından 1825 yılında II. Sultan Mahmud tarafından yeniden yaptırılmış birde iki minareli cami inşa edilmiştir. 

Topçu ocağının amiri Sertopi denilen topçu başı idi. Kapıkulu ocaklarından topçu ocağının başına verilen unvandır. Topçubaşılık son zamanlardaki tophane müşirliği demek ise de eskiden topçu başılar Osmanlı imparatorluğu dahilinde bulunan umum topçu ve sanayi askerlerinin kumandanlığını ifa etmek ve İstanbul' daki ambarlardan başka kalelerdeki ambar ve cephanelerin dahi muhteviyatını kaydettirmek noksanlarını ikmal ettirmek vazifeleriyle de mükellef olduklarından vazife ve salahiyetleri tophane müşirinden de genişti. Fakat Tophane müşiri aynı zamanda meclisi vükelaya (vekiller heyeti) dahil olduğu gibi son tophane müşiri zeki paşa askeri mekteplerin nazırlığını da yaptığı için tophane müşirliği devlet teşkilatında çok mühim bir mevki işgal ediyordu. Dökümhanede ona bağlıydı. 

Ocakta topçubaşıdan sonra dökümcü başı gelirdi. Mahiyetinde bir muavin, tamirci, dökümcü, vurgucu,  yamacı, demirci,  marangoz gibi sanatkarlar bulunurdu. Topçubaşılığın hangi tarihte ihdas olunduğuna dair tarihlerde bir kayıt ve sarahat yoktur. Ancak Fatih kanunnamesinde topçubaşılıktan bahs olunduğuna göre pek eski bir vazife olduğu ve topun Osmanlılarda kullanılmaya başlanmasıyla beraber bu vazifenin de ihtas edilmiş bulunduğu anlaşılıyor.

Popüler Yayınlar

İzleyiciler

BULMACA ANSİKLOPEDİSİ