İnsula,Çoğulu insulae,
Antik Roma' da, cumhuriyet dönemi sonrasında aşırı nüfus patlamasına koşut olarak yapılan çok katlı bir yapı çeşidi olan apartman bloklarıdır. En çok Roma ve Ostia' da görülürler.
Halkın %90' ının yaşadığı bu apartmanların da lüks olanları ve olmayanları mevcuttur. Alt katlar alışveriş ve eğlence mekanları (taverna) amaçlı kullanılırken, üst katlar konaklama amaçlı yapılmıştır. Romalılar insula ile çok katlı yapı yapan ilk uygarlık olmuşlardır. En çok Roma ve Ostia' da insula kalıntıları görülmektedir. Roma kentlerinde kısa sürede oluşan önemli büyüklükte şehirleşme, merkeze yakın konaklama yerlerine yoğun bir talep oluşturdu. Bu bölgelerdeki özel evlerin değerinin çok artması üzerine günümüzdeki apartman benzeri yapılar oluştu. Bu amaca uygun olması için bu yapılar genellikle olabildiğince masraftan kaçınacak biçimde yapılmıştı. Bu sebepten dolayı, juvenal adı verilen dönemin satirik edebi eserlerde insula yapıları yıkılmaya ve yangınlara karşı zaaflarıyla geçmektedir. Üst katlardaki odalar, özellikle yangın gibi durumlarda güvenli olmaması sebebiyle daha ucuza kiraya verilmekteydi.
İnsulalar altı veya yedi katlı olarak inşaa edilmekteydi. Kat ve yükseklik kısıtlaması gelmeden önce sekiz ve dokuz katlı yapılarda yapılmıştır. Altı, yedi katlı tek bir insulada, dört yüz metrekarede kırk kadar kişi yaşamaktaydı. Sık sık yaşanan yangın ve yıkılmalar sonrası İmparator Augustus 20.7 m.' ye denk gelen 70 Roma feeti ile yüksekliği kısıtladı. Büyük Roma Yangınından sonra ise İmparator Neron tarafından yükseklik Altmış Roma feet'i (17.75 m.' ye) düşürülmüştür. İnsula kelimesi latince adadan türetilmiştir. Bunun sebebi binaların kuş görünümü adacıklar şeklinde görünmesidir.
