19. yüzyılda Osmanlı saraylarında moda olmuş bir dans ...

Matrak,

19. yüzyılda Osmanlı sarayında moda olmuş bir dans. Osmanlı sarayında tavşan ve pandomim dansları diye çeşitli rakslar da yapılırdı. Matrak dansı, ortaya dikilen bir direğin tepesinden sarkıtılan kurdelelerle yapılan Osmanlı saray dansıdır. Osmanlı sarayında on dokuzuncu yüzyılda moda olmuş bir dans. Bu oyun için ortaya dört ayaklı cilalı bir direk konulur. 

Tepesine birer uçları aşağı sarkan çeşitli renkte kordelalar bağlanırdı. Mızıka çalmaya başlayıp, her biri bu kordelaların renginde giyinmiş kızlar ortaya çıkarak döne döne raks ederler. Elbiseleri rengindeki kordelaları tutarlar ve bu şekilde kordelaları örmeye başlarlardı. Nihayet kordelalar direğin tepesine kadar örülmüş olur. Yine raks ederek bu örgüler çözülürdü.

Eskiden İstanbul'da dans eden kadınlara çengi ve erkelere köçek deniyordu. Sarayda ve büyüklerin harem dairelerinde dans öğrenen bir çok genç cariye vardı. Hanımları ve Paşaları bunlar eğlendirirdi. Bu eğlenceler gayet sessiz yapılır, şeriat hükümleri ve umumi ahlak kaideleri dışında zabıta nizamnameleri de bu hususta sert uygulanmaktaydı.

19. asrın ikinci yarısında İstanbul’ un meşhur çengileri; 

Tosun Paşa kızı Ceziye, Hancı kızı Zehra, Küçük pazarlı Naile idi.