(Brütalizm)
Kullanılan doku ve konstrüksiyonu vurgulayarak, herhangi bir örtücü malzemenin kullanılmamış olması, ham haliyle ortaya çıkan akıma denir. Yapı konstrüksiyonunu ve yapının içerdiği tüm birimleri ortaya çıkaran bir mimari stildir.
Brütalizm; 20.yy başlarında II.Dünya Savaşı sonrası, şehirlerin yeniden yapılandırılması sürecinde 1950 ve sonrasında Avrupa’da ortaya çıkmıştır. Savaş sonrası yaşanan ekonomik sıkıntılar nedeniyle yapılanmada yeni yaklaşım ve kaynak arayışına girilmiştir.
Mimar Le Corbusier, 1920 yılında ham (brüt) malzemeler ile yapılan yapı stili olmuştur. Bu anlamda Brütalizm kelimesi de Fransızca: beton brut, yani brüt beton; işlenmemiş beton anlamından çıkmıştır. Yapılarda sürdürülebilir bir malzeme olan beton kullanıldığı için bu akım kısa zamanda ihtiyaçları karşılayan bir malzeme olarak dünyanın bilinen mimari akımlarından biri olmuştur. Brütalist yapılar genellikle kamu binaları, alışveriş merkezleri, üniversite kampüsleri ve sosyal hizmet binaları gibi heybetli ve büyük kütleli yapılardır.
Brütalist mimarinin belirleyici bir diğer özelliği ise keskin hatlarla işlenmiş formlardır. Bu formlar birbirini takip ve tekrar eden basit geometrik biçimlerdir ve bu kütle ve boşluklar ile bir ritim duygusu oluşturulur. Sonuç olarak, bu büyük ölçekli anıtsal eserlerdeki yalın formlara hareket duygusu kazandırmak için ritim eserlerde kullanılmıştır.
Brütalizm denince akla gelen ilk isimlerden Le Corbusier' dir. Kendisi bu akımın kurucusu ve uygulayıcısıdır. Peter ve Alison Smithson da bu akımı İngiltere’ de geliştirmişlerdir. 1951 yılında inşa edilen Paris’ teki Jaoul Evi Uluslararası Brütalizmin başlangıcı olarak kabul edilir. Türk mimarisinde betonarmenin kullanımıyla modern döneme giriş yapıldığı söylenebilir.
ODTÜ Kampüsü Behruz Çinici;
1961 yılında bir yarışma projesi ile ortaya çıkmış ve 1962 yılında inşa edilmeye başlanmıştır. Bu yapının en önemli özelliği Türkiye’deki mimarlık alanında çıplak betonun ilk kez kullanılmıştır. Türk mimar tarafından Brütalist ilkelerle kurgulanan ilk modern mimarlık ürünüdür.
