Manas Destanı,
Manas Destanı, Kırgızların milli destanıdır. Mani dinini yaşayan Karahitaylar ile Müslüman Karahanlılar arasındaki mücadelede Kırgızların durumunu ve Manas adlı kişinin başından geçenleri anlatan destandır. Manas Destanı, Kırgızların milli destanı olup dünya edebiyatının sayılı şaheserlerindendir.
Manas en uzun destan olup, adını, destandaki kahramandan alır. Asıl kahraman, destana da adını veren Manas’ tır. Ayrıca Manas’ın oğlu Semetey ve torunu Seytek de destanın devamında asıl kahraman rolünü üstlenirler. Destanı söyleyen ozanlara da manas adı verilirdi.
Kırgız Türkleri arasında doğan Manas destanı, XI - XII. yüzyıllarda olduğu düşünülmektedir. Kırgız Türkleri en eski Türk boylarındandır. Milattan önce 201 yıllarına ait Çin kaynaklarında bahsedildiği biliniyor. Kırgızlar, önceden Moğolistan’ ın Kuzeybatısında, şimdiki Kırgız Köl (Moğolca Hirhis-Noor) bölgesinde yaşamışlar. Sonra Hunlar’ ın baskısı neticesinde milattan sonra ilk yıllarda Yenisey tarafına göç etmişlerdir. Daha sonraları Tanrıdağları (Tyan-Şan), Talas, Isık Göl’ e (Sıcak göl) gelip yerleşmişlerdir.
Manas Destanı’ nın ilk tam derlemesi Türkolog Wilhelm Radlow tarafından 1869 yılında yapılmıştır. W. Radlow’ un derlediği Manas Destanı metni 12.454 mısradan oluşmaktadır. Fakat, Manasçıların okuduğu dize sayısının, 16 bin mısra civarında olduğu belirtiliyor. Halk arasında bu sözlü halk edebiyatı anlatıcılarına ırçı veya comokçu da denmiştir.
Destan savas hengameleri sırasında aşk maceraları, eğlenceler, düğünler, Şamanizm’ in etkisi altındaki inançlar, gelenekler, kahinlerin rolleri göze çarpar.
Destanın UNESCO Dünya Mirası Listesi’ ne alındığı 4 Aralık tarihi, her yıl Manas Destanı Günü olarak kutlanır.
Kırgız Türkleri arasında doğan Manas destanı, XI - XII. yüzyıllarda olduğu düşünülmektedir. Kırgız Türkleri en eski Türk boylarındandır. Milattan önce 201 yıllarına ait Çin kaynaklarında bahsedildiği biliniyor. Kırgızlar, önceden Moğolistan’ ın Kuzeybatısında, şimdiki Kırgız Köl (Moğolca Hirhis-Noor) bölgesinde yaşamışlar. Sonra Hunlar’ ın baskısı neticesinde milattan sonra ilk yıllarda Yenisey tarafına göç etmişlerdir. Daha sonraları Tanrıdağları (Tyan-Şan), Talas, Isık Göl’ e (Sıcak göl) gelip yerleşmişlerdir.
Manas Destanı’ nın ilk tam derlemesi Türkolog Wilhelm Radlow tarafından 1869 yılında yapılmıştır. W. Radlow’ un derlediği Manas Destanı metni 12.454 mısradan oluşmaktadır. Fakat, Manasçıların okuduğu dize sayısının, 16 bin mısra civarında olduğu belirtiliyor. Halk arasında bu sözlü halk edebiyatı anlatıcılarına ırçı veya comokçu da denmiştir.
Destan savas hengameleri sırasında aşk maceraları, eğlenceler, düğünler, Şamanizm’ in etkisi altındaki inançlar, gelenekler, kahinlerin rolleri göze çarpar.
Destanın UNESCO Dünya Mirası Listesi’ ne alındığı 4 Aralık tarihi, her yıl Manas Destanı Günü olarak kutlanır.
