Ali Adnan Menderes.
(D. 1899, Çakırbeyli, Aydın - Ö. 17 Eylül 1961, İmralı, Bursa)
Türk siyasetçi.
Türkiye'nin 9. başbakanı.
Demokrat Parti Genel Başkanı.
Türkiye Büyük Millet Meclisi; 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 ve 11. Dönem (Aydın ve İstanbul) Milletvekili.
17 Eylül 1899 tarihinde, Aydın ilinde Çakırbeyli' de doğdu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. 1919-1923 yılları arasında Asteğmen olarak askerliğini yaptı. Türk Kurtuluş Savaşı' na katıldı ve sonrasında Kırmızı şeritli İstiklal Madalyası aldı. Fatma Berin Hanım ile evlendi ve üç çocukları oldu.
1950-1960 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlığı görevinde bulundu. Ayrıca, aynı tarihler arasında kurucuları arasında yer aldığı Demokrat Parti (DP) Genel Başkanlığını yürüttü. Menderes, Türkiye siyasi tarihinde idam edilen ilk ve tek Türkiye Cumhuriyeti Başbakanıdır.
Siyasi kariyerine Serbest Cumhuriyet Fırkasında başladı. Parti kendini feshedine Cumhuriyet Halk Partisi' ne (CHP) katıldı. İlk defa 1931 Türkiye genel seçimlerinde Aydın milletvekili olarak meclise girdi. Ayrıca 1935, 1939 ve 1943 Türkiye genel seçimlerinde de CHP Aydın milletvekili olarak tekrar mecliste görev yaptı. Mustafa Kemal Atatürk' ün ölümünün ardından CHP' nin başına geçen İsmet İnönü' nün bütün üretim araçlarını devletleştirme faaliyetlerine karşı çıktı. Parti içi muhalefetten dolayı 1945 yılında Cumhuriyet Halk Partisi' nden ihraç edildi.
CHP' den birlikte ihraç edilen arkadaşları Celal Bayar, Mehmet Fuad Köprülü ve Refik Koraltan ile Demokrat Parti' yi kurdu. Parti, katıldığı ilk seçimde Türkiye Büyük Millet Meclisinde 61 sandalye kazandı. 1950 Türkiye genel seçimlerinde DP %52,7 oy aldı. Seçimde kullanılan çoğunluk sistemi nedeniyle DP: 420, CHP: 63 milletvekili çıkardı.
Menderes 19. Türkiye Hükumeti' ni kurdu ve Başbakan olarak görevini 1960 yılına kadar on yıl sürdürdü. Başbakanlığı döneminde Türkiye ekonomisi ortalama yıllık %7,8 oranında büyüdü. 27 Mayıs Darbesi' nden sonra Yassıada Yargılamaları sonucu 9 ay 27 gün süren duruşmalar sonunda idam cezasına çarptırıldı.
17 Eylül 1961 tarihinde Bursa’ nın İmralı adasında (62 yaşında) idam edildi.
1990 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi çıkardığı yasayla, Menderes ve onunla beraber idam edilen Maliye Bakanı Hasan Polatkan ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu' ya itibarlarını iade etti.
