Merzifonlu Kara Mustafa Paşa,
(D. 1634/1635 - Ö. 25 Aralık 1683),
Osmanlı padişahı Avcı Mehmet saltanatı sırasında 1676 - 1683 tarihleri arasında yedi yıl Sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.
II. Viyana Kuşatması ile özdeşlemiş olan sadrazamdır.
1683 yılında IV. Mehmet devrinde Osmanlı İmparatorluğu' nun II. Viyana Kuşatması ile gerçekleşen bir duraklama dönemi savaşıdır.
17. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu ile Avusturya Arşidüklüğü arasında yapılan savaşların en uzun süren savaşıdır.
1529 - Birinci Viyana Kuşatması:
Kanuni Sultan Süleyman kumandasındaki Osmanlı ordusunun, Viyana’yı kuşatması.
1526 yılında Macar kralı Lajos II’ nin, Mohaç’ ta ölmesinden sonra bazı Macar beyleri, Osmanlılar’ ın da desteklediği Erdel voyvodası Janos Zapolya’ yı kral seçtiler ve Osmanlı ordusu bu yeni kralın tahta geçmesinden sonra Macaristan’ dan çekildi. Kral Janos’ a rakip olan Macar beyleri, Alman imparatoru Karl V (Şarlken) kardeşi Ferdinand’ ı kral seçtiler. Şarlken, Ferdinand’ ı gerçek Macar kralı olarak tanıdı. Janos’ u din düşmanı ilan etti. Osmanlı ordusunun Macaristan’ dan geri dönmesinden sonra Ferdinand, Budin üstüne yürüyerek kaleyi ele geçirdi. Yenilen Janos kaçarak, kayınbabası olan Leh kralına sığındı.
Kanuni Sultan Süleyman, Budin’ in, Janos’ a geri verilmesini istedi. Kanuni Sultan Süleyman, Macaristan’ ın korunması ve Almanya’ nın baskı altında tutulabilmesi için Viyana’ nın ele geçirilmesi gerektiğini anladı. Osmanlı ordusu, 10 Mayıs 1529 tarihinde Viyana üstüne yürüdü ve 26 Eylül 1529' da Viyana’ yı kuşatmağa başladı. Kuşatma başarısızlıkla sonuçlandı. Kanuni Sultan Süleyman, 15 Ekim1529 tarihinde, kuşatmayı kaldırdı. İstanbul’a dönüş yürüyüşüne başlandı.
1683 İkinci Viyana Kuşatması:
Merzifonlu Kara Mustafa Paşa kumandasındaki Osmanlı ordusunun Viyana’yı kuşatması.
Padişah IV. Mehmed, Kara Mustafa Paşa’ yı, Yanık Kalesini ele geçirmekle görevlendirdi. Sadrazam, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa bunu önemsiz bir iş olarak gördü. Amacı, Avusturya’ nın başkenti olan Viyana’ yı alarak büyük bir ün sağlamaktı. Osmanlı ordusu, 14 Temmuz 1683 tarihinde Viyana önüne geldi ve kuşatma başladı. Osmanlı ordusunda, yiyecek sıkıntısı başladı. Yemsizlik yüzünden, ordudaki hayvanlar ölüyordu. Ağır topları yoktu. 2. kez Viyana önlerinde Osmanlı ordusu bozguna uğradı. Viyana Bozgunu, Avrupa’nın ortasına kadar girmiş olan Türk ordusunun son seferi oldu.
Sadrazam Kara Mustafa Paşa, 16 Ekim 1683 tarihinde Belgrad’ a döndü. 29 Ekim 1683 tarihinde Estergon Kalesi düşman eline geçti. Durumdan son derece üzüntü duyan IV. Mehmed Han, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’ nın idamını emretti. İkinci Viyana Kuşatmasıyla başlayan ve 1699 Karlofça Barış Antlaşmasına kadar süren savaşlar, Osmanlı Devletinin yenilgisiyle sona erdi.
Kara Mustafa Paşa, 25 Aralık 1683 tarihinde Belgrad’ da idam edildi.
