Görünmeyen gözlerin denetimindeki hapishaneler ...

Panoptikon,
Jeremy Bentham tarafından 1791 yılında tasarlanan Panoptikon hapishaneler, akıl hastaneleri ve çalışma kampları gibi kamusal alanı gözetlemek amacıyla ortaya atılmış, Kontrol Evi felsefesi ile ortaya çıkmıştır. Mahkumlar üstünde devamlı bir gözetleme hissiyatı oluşturmak istenmiştir.  

Panoptikon, İngiliz filozof ve toplum kuramcısı Jeremy Bentham'ın 1785 yılında tasarlamış olduğu hapishane inşa modelidir. Tasarımın konsepti gözetlemeye izin verir. Panoptikon her yeri gören yer, anlamına geliyor.

Panoptikon, hapishane tasarımında birkaç katlık tek odalı hücrelerden oluşan bir halka üzerine kurulu ve her hücre bu halkanın iç kısmına açık. Halkanın dış cephesindeki duvarda birer pencere var. Halkanın ortasında mahpuslardan tamamen saklanmış konumdaki gözlemcilerin kaldığı bir nöbet kulesi yer almaktaydı.  

Panoptikon'un temelinde yatan ilke, tek odalı hücrenin içindeki sakine saklanacak hiçbir yer bırakmamamış olmasıdır. Buna karşılık dış cephedeki duvarın penceresinden gelen dış ışık, kuledeki nöbetçilere mahpusun her hareketini izleme olanağını sağlamasıydı. Gözlemlenen her yanlış davranışının ceza getireceğini bilen, ama davranışlarının aslında ne zaman gözlemlendiğini bilmeyen mahpusun, daha dikkatli davranarak her zaman izleniyormuş gibi davranmaktan başka seçeneği yok. 

Popüler Yayınlar

İzleyiciler

BULMACA ANSİKLOPEDİSİ