Gürcü müziğine özgü bir tür kaval ...

Salamuri,
(fistula),

Georgian, სალამური
Gürcü müziğine özgü bir tür kaval.
Salamuri, Gürcistan'ın tüm bölgelerinde özellikle Kartli, Kakheti, Meskheti, Tusheti, Pshavi ve Imereti'de bulunan yaygın bir rüzgar enstrümanıdır. Arkeolojik kazılardan elde edilen kalıntılar eski zamanlarda Gürcistan'da salamurinin varlığını kanıtlamaktadır.

 

Salamuri (fistula), Gürcistan'daki en yaygın çalgı olan Salamuri, 7-9 deliği olan uzun kanül şeklinde nefesli bir çalgıdır. 

İki çeşit salamuri vardır, dilli veya dilsiz. 

Salamuriyi halk efsaneleri ve edebi eserlerde görebiliriz. Efsanelere göre Salamuri, emektar erkeklerin yanından eksik etmediği bir arkadaştır. Coşkulu melodiler pozitif duyguları çağrıştırır, hayvanları evcilleştirir, kuşların ötmesini sağlar, hüzünlü melodiler ise insanların acısını rahatlatır. Mtsheta'daki (Gürcistan'ın doğusundaki) bir arkeolojik keşif tarafından bulunan eserler arasında, Gürcü müzik kültürünün ilginç bir yönü dikkat çekiyor. 

1930 yılında Mtsheta'daki Samtavro'nun eski mezarlarında başka şeylerle birlikte bir kemik salamur (flüt) bulunmuştur. Sözde, 15.-13. Yüzyıllara dayanıyor.

Tulum Lazların ulusal sazıdır. Tuluma Lazca'da guda (გუდა) denilmektedir. Hopa ve Batum yöresinde ise ç’ip’oni (ჭიპონი) denir. Kemençe de Lazlarla özdeşleşmiş bir halk çalgısıdır. Kemençeye Lazca’da çemane (ჩემანე) denilmektedir. Hopa ve Batum’da ise ç'ilili (ჭილილი) denir. Bir diğer önemli Laz halk çalgısı da kavaldır. Kavala Lazca'da pilili (პილილი) denilir. 

Diğer Gürcü müzik çalgıları;
Panduri,
Çonguri,
Salamuri,
Baspanduri,
Garmon,
Doli, 

SALAMURI-GEORGIA

Çalgılar;
Panduri; ağaç bir kasnak ve üç yaydan oluşan, parmakla çalınan geleneksel Gürcistan yaylı çalgısıdır. Panduri esas olarak solo şarkılar veya yiğitleri öven şiirlere eşlik eder.

Çonguri; üç yerine dört yaylı olmasıyla panduriden ayrılır. İlk çağlarda her Gürcistan ailesinin bir panduri veya çongurisi bulunurdu.

Doli; çizgili yanları olan silindir şeklinde küçük bir çalgıdır. Gürcistan'ın en yaygın davul çalgısıdır. Doli dansın ritmini belirler.

Duduki; kof kayısı veya dut ağacından yapılan ünlü bir Kafkas nefesli çalgısıdır.
Yumuşak sesi sayesinde duduki hem eşlik etmede hem de solo bir çalgı olarak kullanılır. Yüreklere hitap eden yumuşak ses kalitesiyle değerli sayılır. Dudukinin tatlı sesine eşdeğer bir çalgıya az rastlanır.

Çiboni (gayda); Deri bir keseden ve borulardan oluşur. Deri kese geleneksel olarak koyun derisinden yapılır. Borunun üstü sekizli ses çıkaran iki küçük tüple (stvris) donatılmıştır. Bu çalgı iki sesli eserleri icra etmede kullanılır.

Garmoni; Gürcistan'a 19.yüzyılda Rusya'dan gelen Garmoni, hızla halk müzisyenlerinin beğenisini kazandı. Hem gruba eşlik eden bir çalgıdır hem de danslara fon müziğidir; ayrıca solo bir çalgı olarak da kullanılır.