Orkoz akıntısı,
İstanbul Boğazında karadenize doğru oluşan yüzey akıntısı.
İstanbul Boğazı'nda oluşan üst akıntılar orkoz ve kuvvetli rüzgarların neden olduğu ters akıntılar dışında genelde kuzeyden güneye doğrudur. Boğaz'ın keskin dönüşler gerektiren kıvrımlı yapısı da bu akıntılara eklenince gemiler için İstanbul Boğazı en zorlu rotalardan biri haline gelir. İstanbul Boğazı'na özgü, güçlü akıntılardan biri de orkozdur. Orkozlar, başta lodos olmak üzere güneyden kuvvetli rüzgarların Marmara'nın sularını kuzeye yığmasından ötürü oluşur. Bu zamanlarda Boğaz'ın Marmara girişinde sular yarım metreye kadar yükselir. Bu olağandışı yükselme Boğaz'ın akıntı rejimini de değiştirir ve yüzeyde orkoz adı verilen ters akıntılar oluşur. Bu akıntının hızı zaman zaman 6-7 knota kadar çıkar ve Karadeniz' den Marmara' ya olan yüzey akıntısının hızına erişir. Orkozlar, yıl içinde birkaç kez görülür ve şehir hatları vapurlarının seferlerini iptal ettirecek kadar kuvvetli olabilirler.
Karadenizi, Marmara Denizine bağlayan İstanbul Boğazı diğer çok önemli özellik ve güzelliklerinden ayrı olarak Dünya’ da çok örneği olmayan akıntılara sahiptir. Bu akıntılar;
- Üst (Yüzey) Akıntı: İstanbul boğazında, Karadeniz’den, Marmara Denizine doğru boğazın yüzey suları akış gösterir. Bu akıntılara üst (yüzey) akıntısı denir.
- Alt (Dip) Akıntı: Marmara Denizinden Karadeniz’e doğru yüzey akıntısının altında ters yönlü olarak akış gösteren sulara alt veya dip akıntısı adı verilir.
