Alfabe'nin bir ya da birkaç harfini hiç kullanmayarak yazılan yazı ...

Lipogram,
Halk dilinde lebdeğmez.
Dudakdeğmez,
Lebdeğmez, 
Arapça, لا يستحق لبيب
Abecenin bir ya da birkaç harfini hiç kullanmayarak yazılan yazı.
Yazarın belirli bir harfi veya alfabenin belirli harflerini sistematik olarak ihmal ettiği bir kompozisyon.

Halk edebiyatındaki lebdeğmez denilen şiir türüdür.
Lipogram, bir metinde belli bir ses ya da ses grubunun kullanılmaması üzerine oynanan oyunların geneline dünya edebiyatında verilen ad. Lipogramın aşık tarzı şiir geleneğindeki şekli ise lebdeğmezdir. Lebdeğmez veya dudakdeğmez içinde dudak ünsüzlerinin hiçbirinin bulunmadığı şiirlerdir. Saz şiirinde "b, f, m, p, v" sesleri kullanılmadan söylenen koşma türüdür.   Dudaktan çıkan harflerden olan b-f-m-p-v sessizlerinin içinde bulunmadığı manzumeler.

Dudakdeğmez, çok zor bir tür aşık atışması çeşididir. Buna Kanlı Atışma da denilebilir. Her iki aşık dudaklarının arasına birer toplu iğne alırlar. İğnenin sivri ucu dudaklardan birine temas edecek şekilde, dik olarak yerleştirilir. Bu şekilde atışmaya başlarlar. Yalnız "b, f, m, p, v" harfleri kullanılmaz. Kullanılacak olursa dudaklara iğne batar ve kanar.

Lipogram, 
Eski Yunanca, leipogrammatos;
Lipogram,  kişinin alfabenin bir ya da birkaç harfini tamamen dışlamaya zorladığı edebi bir çalışmadır. Antik Yunan metinleri sigma mektubundan kaçınmak, lipogramların en erken örnekleridir. MÖ VI. yüzyılın ikinci yarısında yaşamış olan Hermione Lasus, bir lipogramın en eski yazarıdır. Lipogram, belirli bir harfi olmayan sözcüklerden oluşan herhangi bir metne karşılık gelir. 

Bir lipogram yazmak, "z, j, q veya x" gibi nadir harflerden kaçınırken önemsiz bir görev olabilir. Ancak yazarın birçok sıradan kelimeyi atlaması gerektiği için "e, t veya a" gibi yaygın harflerden kaçınmak çok daha zordur. Gramatik olarak anlamlı ve akıcı olan lipogramların oluşturulması zor olabilir. Lipogramların tanımlanması da sorunlu olabilir. Çünkü her zaman herhangi bir dilde verilen bir yazım parçasının istemeden lipogramatik olabilme olasılığı vardır. 


Bir harf dışında alfabenin her harfini kullanan bir metindeki lipograma Pangrammatik  lipogram denir. Örneğin, "Hızlı kahverengi tilki tembel köpeğin üzerinden atladı" deyişinde "s" harfi çıkarılır.

Lipo, eksik, olmadan anlamına gelir. Gram kelimesi ise gramma anlamına gelen dilbilgisi anlamındadır. Bir lipogramın oluşturulması, yazarı birçok sıradan kelimeyi kullanmaktan kaçınmaya zorlar. Bu kısıtlama uygulandığında dilbilgisel olarak doğru, anlamlı ve akıcı düzyazı veya şiir yazmak çok zor olabilir.

Popüler Yayınlar

İzleyiciler

BULMACA ANSİKLOPEDİSİ