Çernobil, Çernobil Kazası, Çernobil Nükleer kazası,
Çernobil Reaktör kazası, Çernobil Felaketi, Çernobil Faciası.
Çernobil, Ukrayna'nın Pripyat şehrinin 14,5 km. kuzeybatısında bulunur.
26 Nisan 1986 yılında Çernobil Nükleer Santralında bir kaza meydana gelmiştir. Elektrik kesilmesi deneyinin ardından, reaktörün acil kapatılması sırasında çekirdek kazara patlayarak bir facia meydana gelmiştir. Tarihte meydana gelmiş Uluslararası Nükleer Olay Ölçeğine göre, en yüksek sınıflandırma oranı olan 7 ile ölçeklendirilmiş en büyük nükleer kazadır. Bu kaza sonucunda meydana gelen patlama ve yangın sonrasında SSCB ile Avrupa ve Türkiye'ye büyük miktarda radyasyon yayıldığı tespit edilmiştir. Meydana gelen patlama, Hiroşima ve Nagazaki'ye atılan atom bombalarının tam 200 katından fazla bir etki yarattı.
Benzer şekilde Japonya'nın Fukushima kentinin sahilinde kurulu Daiichi Nükleer Santral Kazası olmuştur. Bu talihsiz kaza 11.03.2011 tarihinde Japonya'nın Sendai kentinden 130 km uzaklıkta meydana gelen 9.0 şiddetindeki deprem sonrasında oluşan tsunami sonucu, tarihin ikinci büyük kazası meydana gelmiş.Çernobil felaketi sonrasında 500.000'den fazla işçi radyasyona maruz kalmış ve 31 kişi ölmüştür. Kaza sonrası yayılan radyasyonun ağır sonuçları sonradan ortaya çıkmıştır. Avrupa'da bir çok kişi kansere yakalanmıştır. O dönemde Sovyetler Birliği'nin parçası olan Ukrayna'daki bu felaket ilk günlerinde gizlenmeye çalışıldı. Ancak bu boyutta bir nükleer felaketi gizlemek mümkün değildi.
Kazada oluşan nükleer bulutlar 2 gün sonra İskandinavya'ya ulaşmıştı. Avrupa'daki radyasyon düzeyinin ciddi boyutta artmasıyla gözlerin çevrildiği SSCB, felaketi dünyaya duyurdu ve yardım istedi. Çernobil faciası, sonucunda radyasyondan çok etkilenen santralin çevresindeki 30 kilometre çapındaki alan boşaltılarak bu bölgede yaşayan 135 bin kişi tahliye edildi. Reaktör binası 410 bin metreküp çimento ve 7 bin ton çelikle gömüldü. Radyasyon bulaşan gıdaların tüketimi yasaklandı. Ukrayna'da 18 bin kilometrekarelik tarım toprakları radyoaktif kirlenmeye maruz kaldı. Ülkedeki ormanların yüzde 40'ı kirlendi. Kazadan 25 yıl sonra 2011 yılında yapılan bir araştırmada bile incelenen sütlerin yüzde 93'ünde kabul edilebilir düzeyin üzerinde uzun ömürlü izotop sezyum-137 belirlendi. Ukrayna, Rusya ve Belarus'ta 30 bin ile 60 bin arasında insan Çernobil'in neden olduğu ölümcül kanser türlerine yakalandı. SSCB Büyükelçisi, Türk yetkilileri uyararak, Karadeniz 'de ölçüm yapmalarını istediler. Türkiye Atom Enerjisi Başkanı (TAEK), Türkiye'ye ulaşsa bile etkilemez şeklinde açıklama yaparak dikkate almadılar. Türkiye için Çernobil felaketi başlamış oldu.
Avrupa ülkeleri radyasyonlu olduğu gerekçesiyle Türkiye'den fındık alımını durdurdu. Hollanda Sağlık Bakanlığı, Türk çayında yüksek oranda radyasyon olduğunu açıkladı. Federal Almanya, Türkiye'den alınan 13 ton çayı iade etti. Çernobil'in etkisine maruz kalan ülkelerden biri de Türkiye'ydi. Ancak o dönemde Türkiye'de yetkililer bu felaketi o kadar hafife aldılar. Türkiye'de Çernobil felaketi sırasında radyasyon seviyesini gösteren sayısal değerler açıklanmadı, halktan gizlendi. Yetkililerin gerekçesi ise panik yaratmamaktı.Hatta Çernobil kazasından 7 yıl sonra bile Çernobil felaketinin sağlığa etkileri yok sayılmaya çalışıldı. Türkiye'de kanser hastalığının oranında çok ciddi bir şekilde artış olduğu görüldü.
Uzmanlar, Çernobil'in risklerinin hala devam ettiği uyarısında bulunuyor. Kanser vakaları, Marmara Bölgesi'nde 1986-1987 arası yaklaşık iki kat, Karadeniz'de ise 1995'ten sonra yaklaşık üç kat arttı.
Çernobil'den sonraki yıllarda Karadeniz bölgesindeki kanser vakalarının artışı felaketle bağlantılı olarak sık sık gündeme geldi. Kansere yenik düşen Karadenizlilerden biri de 2005 yılında 33 yaşında ölen şarkıcı Kazım Koyuncu oldu.
