Argan,Argan Ağacı
(Latince: Argonia Spinosa).
Argan yağı,
Fas'ta yetişen ve meyvesinden değerli bir yağ elde edilen dikenli bir ağaçcık. Sadece Fas’ın güneybatı bölgesinde yetişen bu ağacın boyu 10 metre kadardır. Çevresi de 15 metreyi bulmaktadır. 150 - 200 yıllık ömürleri vardır. Yaprakları zeytini andırır.
Bu yüzden Türkçe adı Fas zeytin ağacı olarak da bilinmektedir. Çiçekleri sarı ve yeşil renkte olup küçüktür. Argan ağacının meyveleri yeşildir. Zeytine benzerler fakat daha genişçe ve yuvarlaktırlar. İçinde sert kabuklu 3 çekirdek vardır. Bu yağın üretimi tamamen elle yapılmaktadır. Kabuklar kırıldıktan sonra taştan el değirmenlerinde dövülür. Yağ çıkarma işlemi için ne çözücü ne ısı kullanılır. Bu yağ ilk sıkılan soğuk yağlardır. Buda yüksek besin kalitesi anlamına gelir. Argan yağı elde edilen meyvesi ise ceviz, badem gibi sert kabukludur. Bu meyvenin içerisinden de yumuşak meyve çıkmaktadır.
Mayıs ayında meyveler olgunlaşır. Haziran ve Temmuz aylarında ağaçtan düşmeye başlarlar. Ağaç oldukça büyük ( parmak uzunluğunda) dikenlere sahiptir. Bu yüzden meyvelerinin toplanması oldukça zordur. Ayrıca ağacın yetiştiği topraklar yarı kurak olduğu için bitki suyu bulmak için köküyle toprağın derinliklerine kadar uzanmaktadır. Böylece o bölgede erozyonu de önlemektedir. Argan ağacının nesli tükenmektedir. 1998 yılında Fas Argan bölgesindeki Argan ağaçları koruma altına alınmıştır. Yöre halkı tarafından ağacının altından toplanan yemişler tek tek taşla kırılıp içinde bulunan yumuşak çekirdeği çıkartılıyor. Ardından çekirdekler kavruluyor (kozmetikte kullanılan yağ için kavurma işlemi yapılmaz) ve el değirmeninde kadınlar döndürmek suretiyle öğütüyorlar. Öğütülen çekirdek içlerinden kahverengi bir hamur elde edilir. Bu hamura sürekli su katılarak yoğrulur. Yoğurma işlemi devam ettikçe argan yağı hamurun üzerine çıkmaya başlar. Bu işlemlerin hepsi Fas’lı kadınlar tarafından yapılmaktadır.
100 kg olgunlaşmış meyve kuruduğunda 60 kg olur. 60kg kuru meyveden 30 kg çekirdek çıkartılır. 30 kg çekirdeğin 3 kg bölümü bademdir. Bu da geleneksel yöntemle üretilmiş 1,8 litre Argan Yağı elde edilmektedir.
