(D. 1746 - Ö. 1827).
İsviçreli eğitim reformcusu.
12 Ocak 1746 yılında İsviçre' nin Zürih şehrinde doğdu. Zürih
Üniversitesinde eğitim gördü. Sosyal reformlarla alakadar oldu. Politikada söz
sahibi olunca bir müddet fakirlere yardım etmeyi gaye edindi. Fakat bundan çabuk
vazgeçip, toplumun yüceltilmesi için eğitime ağırlık verilmesi fikrini müdafaa
etmeye başladı.
Adını Neuhof koyduğu bir çiftlik satın aldı. 1762
senesinde Jean Jacques Rousseau'nun Emile adlı kitabına hayran olarak
Rousseau' nun eğitim hakkındaki fikirlerini kendi çocuğunda tatbik etmek istedi. Ancak bu eğitim sisteminin tatbikinin imkansız olduğunu anlayıp, çocuklar ve
eğitim üzerinde bizzat kendisi çalışmaya başladı. 1774 yılında bir grup ihmal edilmiş
çocuk bulup, evine aldı. Onlara çiftlik endüstrisi, sosyal ahlak, lisan, aritmetik, müzik ve oyun
dersleri verdi. Bu çalışmaları esnasında okuma-yazması olmayan, daha sonra
Pestalozzi' nin yazılarında Gertrude ismiyle geçen bir köylü kadını kendisine
yardım etti. Bu küçük okul 1779 yılında parasızlıktan kapanmasına rağmen,
Pestalozzi' nin müteakip çalışmalarının temelini teşkil etmiş oldu.
Sevilen didaktik bir romanı olan Lionhard und Gertrud, İngilizceye tercüme edilerek Leonard and Gertrude adını aldı. Bu romanında basit bir köylü kadınını ele alarak pedagojik bir eğitimi anlatmaya çalışan Pestalozzi, 1798-1799 seneleri arasında Stans'ta yetimler için bir okul açarak tekrar öğretmenliğe başladı. 1799 yılında Burgdorf' a davet edilerek bir eğitim enstitüsü açması istendi. 1801 yılında Burgdorf'ta Wie Gertrud ihre Kinder Lehrt adlı kitabını yazdı. Bu kitabı İngilizceye tercüme edilerek How Gerdrude Teaches her Children (Gertrude Çocuklara Nasıl Öğretiyor?) adını aldı. 1804 yılında Enstitüsü, Münih Buchsee'ye oradan da 1805 yılında Yuerdon'a taşındı. Yuerdon'da bu Enstitüsü 20 sene eğitim üzerinde çalışmalar yaptı.
Pestalozzi, eğitim sistemini çocuğun organik
gelişmesiyle bağdaştırdı. Her zaman basitten karmaşığa gitmek, her basamağı bir
evvelki öğrenilene dayandırmak lazım geldiğini ileri sürdü. Mekanik eğitime
karşı olmasına rağmen, bu sistemin de bilinmesi lazım geldiğini
söyledi. Pestalozzi ahlak eğitimine de çok önem verdi. Fertlerin
toplumdaki yapıcı rolünü yerine getirebilmesi için, ahlaki eğitimin, hayati bir
değeri olduğunu iddia etti.
Burgdorf ve Yuerdon'daki okullar, Avrupa ve Amerika'dan gelen öğretmenleri cezbetti ve onlar da Pestalozzi'nin fikirlerini kendi ülkelerine götürdüler. Talebeleri arasında Philipp Emanuel von Fellenberg, Fredrich Froebel, Johann Friedrich Herbart, Karl Titter gibi eğitimciler sayılabilir.
Pestalozzi' nin eğitimde yaptığı reformların yanısıra mühim bir hareketi de, o zamana kadar kilisenin kontrolü altında olan okulların, hükümetin kontrolüne verilmesine sebep olmasıdır.
Burgdorf ve Yuerdon'daki okullar, Avrupa ve Amerika'dan gelen öğretmenleri cezbetti ve onlar da Pestalozzi'nin fikirlerini kendi ülkelerine götürdüler. Talebeleri arasında Philipp Emanuel von Fellenberg, Fredrich Froebel, Johann Friedrich Herbart, Karl Titter gibi eğitimciler sayılabilir.
Pestalozzi' nin eğitimde yaptığı reformların yanısıra mühim bir hareketi de, o zamana kadar kilisenin kontrolü altında olan okulların, hükümetin kontrolüne verilmesine sebep olmasıdır.
17 Şubat 1827 yılında Brugg'da öldü.