Risturn,
Koop-kar,
Kooperatiflerde, dönem sonu elde edilen karın ortaklara dağıtılan kısmıdır. Bu
dağıtımın amacı, ortakların birbirlerinin sırtından haksız kazanç sağlamalarını
önlemektir.
Kooperatiflerin ortakları ile yatığı muamelelerden doğan karların ortaklara kooperatifle
yaptıkları muameleler nispetinde dağıtımı olarak tanımlayabiliriz.
Kurumlar Vergisi Kanununun 8. maddesinin 2 numaralı bendi hükmü gereği
aşağıda yazılı risturnlar kurumlar vergisinden istisnadır.
- İstihlak kooperatiflerinde; ortakların şahsi ve ailevi
gıda ve giyecek ihtiyaçlarını karşılamak için satın aldıkları malların kıymetine göre hesaplanan risturnlar, - İstihsal kooperatiflerinde; ortakların istihsal ederek kooperatife sattıkları veya kooperatiften istihsal faaliyetinde kullanmak üzere satın aldıkları malların kıymetlerine göre hesaplanan risturnlar,
- Kredi kooperatiflerinde ortakların kullandıkları kredilere göre hesaplanan risturnlar,
- Ortakların idare gideri karşılığı olarak ödedikleri paralardan sarf olunmayarak iade edilen kısımlar,
Bu risturnların nakden veya aynı kıymette mal ile ödenmesi istisnanın
uygulanmasına engel değildir. Ortaklardan başka kimselerle yapılan muamelelerden
doğan kazançlar ile ortaklarla ortaklık statüsü dışında
yapılan muamelelerden doğan kazançlar hakkında
risturnlara ait istisna hükmü uygulanmaz. Bunların genel kazançtan ayrıştırılmasında ortaklarla yapılan iş hacminin
genel iş hacmine olan oranı esas tutulur. Bu risturnlar Gelir Vergisi Kanunu nun 94 ncü maddesine göre tevkifata tabi
tutulmaz. Ortaklara dağıtımı kar dağıtımı sayılmaz.
Kooperatiflerce
ortaklara dağıtılan risturnlar, ortakların kooperatifle yaptıkları muameleler
neticesinde ortaklardan alınan veya onlar lehine doğan fazlaların gene ortaklara
iade edilmesidir. Bir başka ifade ile bu meblağlar kooperatifin kazancı olmayıp ortağın parasıdır.
