İpeka,
Fr. ipeca,
Arapça Irku' z Zeheb.
Altın kökü,
(Cephaelis ipeca cuanha).
Güney Amerika'da yetişen, kusturucu niteliği olan bir kök.
Kara ipeka karşılıklı yaprakları olan ve yaprakların koltuğunda salkım şeklinde ya da dalların ucunda demet şeklinde toplu çiçekli olan, meyveleri üzümsü ve sert olan bir ağaççıktır.
Brezilya ipekası, Cephaelis ipeca cuanha ki ipekanın en değerlisi, Cartagena ipekası olup, bu türleri tedavi amaçlı kullanılır.
İpeka 20-40cm boyunda küçük bir çalı görünümünde, ekvatorda yetişen bir tropik iklim bitkisi olması nedeni ile sürekli yeşildir. Çiçekleri oldukça küçük, topluca bir arada, salkım şeklinde, taç yaprakları beyaz renktedir. Meyveleri önce ham iken yeşil, olgunlaşınca kırmızı bir renk alır ve meyvelerinin topluca bir arada durması nedeni ile baş meyvesi diye de anılır. Kökleri 4-6mm kalınlıkta 10-20cm uzunluğunda ve köklerin uç kısımlarında ayrıca boğum boğum depo kökler bulunur ve bunlarda 5-7 mm kalınlığında 10-20cm uzunluğundadır.
Ana vatanı Güney Amerika olan, ormanlık bölgelerde yetişen, daima yeşil, yapraklı ve otsu bir bitkidir. Bileşiminde, Emetin, Sefelin ve Psikotrin adında 3 alkaloit, nişasta ve şeker bulunur. Az miktarda kullanıldığı takdirde tatlandırıcıdır. Altınkökü bitkisinin adından da anlaşılacağı gibi kökleri kullanılır. 0.5 gram kadarı balgamı söktürmeye yardımcı olur. İpeka Kökü zehirli değildir, fakat 1.5 gramdan fazlası bulantı ve kusmaya neden olur. Bu etkisinden dolayı ilaç ve besin zehirlenmelerinde kusturucu olarak kullanılır. İpeka, nefes darlığı, ishal ve düşük tansiyon gibi yan etkiler gösterebilmektedir. Toz halindeki veya dilimlenmiş ipeka kökü, az miktarlarda balgam söktürücü ve tatlandırıcı, büyük dozlarda kusturucu ve ishal yapıcıdır.
