Has,Osmanlı İmparatorluğu toprak düzeninde yıllık geliri yüz bin akçeden çok olan topraklar ve bu topraklardan alınan vergi. Padişaha hanedan üyelerine sadrazama beylerbeyine sancak beyleri ve üst düzey görevlilere verilen topraklardır. Yüz bin akçeden fazla geliri olan bu topraklar emrine verilen görevli görevinden ayrılana kadar aynı kişi de kalırdı.
Göreve karşılık, Has alanlar devlete sipahi ya da Cebeli denilen (atlı asker) yetiştirirdi.
Zeamet:
Eyalet merkezlerinde oturan üst düzey yöneticilere verilirdi. Gelirleri yirmi bin ile yüz bin akçe arasında olan topraklardır. Zeamet sahipleri görevde kaldıkları sürede zeamatlerini kullanırlardı. Orta dereceli memurlara ve komutanlara görev karşılığı verilirdi. Zeamet alanlar o bölgede oturmak ve asker yetiştirmekle yükümlüydü.
Tımar:
Senelik gelirleri yirmi bin akçeye kadar olan dirlik topraklarına tımar adı verilirdi. Osmanlı Devletine hizmeti olan bir kısım asker ve memurlara verilirdi. Tımar sahibi bu kişiler tımarın gelirlerine göre üç bin akçe kılıç hakkı alırlardı. Kalan her 3 bin akçe için bir cebelu beslerlerdi. Görev karşılığı verilen Tımar, veraset yoluyla kimseye bırakılamaz. Tımar alanlar üç bin akçeyi kendi geçimlerine ayırırlardı. Buna kılıçtımarı denilir. Diğer gelirlerle, Cebeli ve Eşkinci denilen askerler yetiştirirlerdi.
İltizam:
Fatih döneminde tımar sistemi dışında kalan toprakların vergilerini toplamak için getirilen bir düzenlemedir. Bu uygulama 17.yy da tamamen yaygınlaşmıştır. İltizamların açık artırma yolu ile verildiği kişilere mültezim denir. Mültemzimler aynı zamanda iltizamlarının üzerinde insanları ve bölgeyi yönetirlerdi. Osmanlı otoritesi sarsılınca mültezimler vergiyi artırdılar ve derebey gibi olmaya başladılar.
Dirlik:
Görev karşılığı olarak başarılı kişilere verilen topraktır. Dirlikler devlet malı olup gelirlerine göre Has, Zeamet, Tımar olmak üzere üçe ayrılır.
Eşkinci Tımarı:
Savaşlarda yararlılık gösteren askerlere verilirdi.
Mustahfaz Tımar:
Cami imamlarına ve hatiplerine, saray görevlilerine verilirdi.
