Yünü ya da kılı alınmış ham deri...

Tola,
Yünü ya da kılı alınmış ham deri.
Peynir, yağ vb. nesne konulmaya yarayan kuzu derisi, tulum.
Yünü, kılı alınmış, işlenmemiş deri.
Islatılarak yünü alınmış ham koyun derisi.
Deri; Hayvanın vücudunu örten deri yüzüldükten sonra dayanıklılığını kaybeder. Deriler ağırlıklarının yarısından fazla su ihtiva eder. 10 kiloluk bir derinin, 6,5 kilosu sudur. 

Mikroplar ise böyle sulu-ıslak ortamı çok severler. Ayrıca, deriler kanla ve pisliklerle de bulaşık olduğundan, mikroplar çabuk ürerler. Zaten dayanıklılığını kaybeden deriler, mikropların da hücumuna uğrayınca çok fazla zarar görürler. Önce kokuşur, etrafa çürük yumurta ve tuvalet kokusu yayarlar. Sonra da derinin yapısında bozulma başlar, deri dayanıklılığını iyice kaybeder. Böyle derilerden ise artık gereği gibi yararlanmak da mümkün olmaz. Bu yüzden hayvan kesilip, deriler yüzüldükten sonra onları iyi korumak gerekir. Muhafaza yöntemlerini iyi bilmek ve iyi uygulamak lazımdır. En önemlisi, kokuşmayı önlemek için önce bir takım tedbirler almak, sonra muhafaza yöntemini uygulamak gerekir.

Yüzülen derilerin üzerlerinde fazla et ve yağ parçaları bırakmamak gerekir. Yağlı, etli, kemikli kısımlar, boynuzlar, kulaklar, tırnaklar kesilip atılmalıdır. Deriye kan bulaşmamalıdır. Kan ve gübre gibi pislikler varsa temizlenmeli, en iyisi, sığır derilerini yıkamalıdır. Derileri hemen tuzlamak doğru değildir. En az bir saat sularının süzülmesini ve derinin soğumasını beklemek gerekir. 

Fakat 6 saatten fazla beklemek de doğru değildir. Çünkü 6 saat sonra mikroplar faaliyet göstermeye başlarlar. Ülkemizde en çok uygulanan deri koruma metotları, hava kurusu, tuzlu kuru ve tuzlu yaş (tuzlu salamura) muhafaza usulleridir.

Tabaklama:
Deriyi bozulmaz hale getirmek için yapılır. Tabaklamanın iyi olması tümüyle derinin pikle pH’ ının homojen olarak ayarlanmasına ve bazifikasyon işlemine bağlıdır. Uygun ve homojen olmayan bir pikle pH’ ı bölgesel tabaklamaya, sertlik ve boşluğa sebep olur. Bu durumda yetersiz bir tabaklama olacağından derilerin mukavemeti düşecektir. 

Pikle Deri: 
Yünü alınmış ham deriye denir. Deriyi tabaklama işlemine hazırlamak ve tabaklayıcı maddenin deriye nüfuz edebileceği pH değerine getirmek amacı ile yapılır. Burada önemli husus kullanılan asit ve tuzun miktarlarıdır. Asit miktarı fazla olursa yada birden fazla miktarda asit banyoya verilirse, derinin sırçasının zedelenmesine ve yırtılma mukavemetinin düşmesine neden olunur. Giysilik derilerde ve diğer deri çeşitlerinde asit şişmesi istenmez. Eğer küçük baş giysilik söz konusuysa, yünü alınıp, kireçlik ve saması yapıldıktan sonra tuz ve asitle düşük pH'ta (1,5-2) korunarak satışa / işlentiye ayrılmış yarı mamul deridir.

Islatma - Yumuşatma:
Derilere konserveleme ve depolama sırasında kaybettikleri suyu geri kazandırarak derilerin konservasyon öncesi sahip olduğu nem ve tutuma getirmek, ham deri üzerindeki mikroorganizmaları kan, kir, tuz, çamur ve idrar gibi pisliklerden temizlemek, derinin yapısında bulunan ve suda çözünen albüminler ve nötral tuzlarda çözünen globülinler gibi eriyebilir proteinleri uzaklaştırmak amacını taşır.

Kıl Giderme-Kireçlik :
Epidermal yapıya etki ederek epidermis tabakasını, fibriler, olmayan yapıları, kıl ve kıl köklerini deriden uzaklaştırmak, proteinlerinin şişmesini sağlayarak deri strüktürünü açmak. Daha sonraki işlem basamaklarında kullanılacak kimyasal maddelerin bağ yapabileceği aktif karboksil ve amino gruplarının ortaya çıkmasını sağlamak. Derideki lesitin, sefalin gibi erime noktası düşük olan yağları sabunlaştırarak deriden uzaklaştırmaktır.

Sama-Kireçlik giderme;
Kireçlik işlemi sırasında aktif uçların ortaya çıkarılması için şişirilen derilerin şişkinliğini indirmek ve derilere belli bir yumuşaklık esneklik kazandırmak.

Blöse-Tola Ağırlık;
Kireçlik aşamasından sonra etlenmiş halindeki derilerin ağırlığı.Tabaklamaya kadar olan aşamalarda ( kireç giderme, sama, yağ giderme, pikle,tabaklama) bu ağırlık baz alınır.

Pinal:
Deri üzerindeki kıl köklerinin genişlemesi.

Planje:
Boyasız işlentisi bitmiş zig deri.

Nötralizasyon: 
 Derinin katyonik (+) durumunu değiştirir. Nötralizasyon deriyi daha sonra deriye verilecek olan yağlama, dolgu ve boyama maddelerine hazırlamak amacı ile yapılır.

Retenaj :
Derilerde tabaklamayla sağlanamayan eksiklikleri gidermek derideki istenmeyen özellikleri düzeltmek ve deriyi istenen özellik, görünüm ve tutumu vermek amacıyla yapılır.

Boyama:
İstenilen renge derileri ulaştırmak amacıyla yapılır. Boyamada sırçadaki deri kusurları açık renge boyanır, eğer sırça çok zedelenmiş ise bu kısımlar koyu boyanır.Giysilik derilerde boyama da en çok aranan derinin homojen boyanması , kesitin tam olarak boyanması ve boyanın haslığının iyi olmasıdır.

Yağlama:
Deriye yumuşaklık kazandırmak, kırılganlık ve sırça çatlamaların önüne geçmek, yırtılma mukavemetini arttırmak ve istenen tuşenin deriye kazandırılması için yapılır.

Tola sözcüğünün diğer anlamları:
Keyif, neşe.
Güçlü, korkusuz (köpek için).
Kuyudan su çıkarılan tahta ya da çinko kova.
Kuyudan su çekmeye yarayan ağaç kova.
İmbikten geçirilen üzüm ya da diğer meyvelerin son suları.
Tav, olgunlaşma zamanı

Popüler Yayınlar

İzleyiciler

BULMACA ANSİKLOPEDİSİ