Kikirik,
Yer fıstığı,
(Arachis hypogaea),
Yerfıstığı, Baklagillerden aynı adı taşıyan biryıllık otsu bitkinin meyvesidir. Bitki 20-70 cm. kadar boylanabilen ve birçok türü olan yerfıstığının anayurdu Güney Amerika'dır.
Bitkinin karşılıklı ve ikili olarak dizilmiş yeşil renkli küçük yaprakları, sarı renkli ufak çiçekleri vardır.
Bu çiçekler döllendikten sonra yere doğru eğilerek oluşan meyvelerini toprağa gömer. Yerfıstığı bitkisi tohumlarıyla çoğaltılır.
Bitkinin karşılıklı ve ikili olarak dizilmiş yeşil renkli küçük yaprakları, sarı renkli ufak çiçekleri vardır.
Bu çiçekler döllendikten sonra yere doğru eğilerek oluşan meyvelerini toprağa gömer. Yerfıstığı bitkisi tohumlarıyla çoğaltılır.
Bitkinin kavrulmamış kalın ve sert kabuklarından çıkarılmış tohumları, ilkbahar mevsminde doğrudan doğruya derin kazılmış, düzeltilip iyi hazırlanmış yerine, sıralar üzerinde 30-40 cm. aralıklarla, 5 cm. derine ekilir. Yerfıstığı, sıcak ve ılık iklimli bölgelerin bitkisidir. Soğuk yerlerde yetişirse de fıstık tanesi (tohumu) küçük ve az yağlı olur.
Ortalama 235 kg/da ürün alınmaktadır. Yer fıstığının 32 türü tespit edilmiştir; bunların bir kısmı tek yıllık, bir kısmı ise çok yıllıktır.
Kuruyemiş olarak tüketilmesinin yanı sıra özellikle Batı ülkelerinde, yemeklik olarak ve sabun yapımında kullanılan yağı çıkarılır. Preslerde yağı alınan tohumun küspesi azot bakımından çok zengin olduğu için hayvanlara yem olarak yedirilir. Ayrıca ürün alındıktan sonra toprakta kalan bitkinin sap ve yaprakları da iyi bir hayvan yemi olur. Batı ülkelerinde yerfıstığı, tatlıcılıkta ve çikolatacılıkta da kullanılmaktadır.
Yağ ve protein yönünden zengin bir besin olan yerfıstığının 30 gramının tuzla kavruluşundan sonra içerdiği besin değerleri şunlardır:
Kalori: 167
Protein: 7.4 gr.
Karbonhidrat; 5,4 gr.
Kolesterol; yok
Yağ; 14.2 gr.
Lif; 0,7 gr.
Fosfor; 114.6 mgr.
Kalsiyum; 21,5 mgr.
Sodyum: 119 mgr.
Potasyum; 193 mgr.
Magnezyum; 50 mgr.
Protein: 7.4 gr.
Karbonhidrat; 5,4 gr.
Kolesterol; yok
Yağ; 14.2 gr.
Lif; 0,7 gr.
Fosfor; 114.6 mgr.
Kalsiyum; 21,5 mgr.
Sodyum: 119 mgr.
Potasyum; 193 mgr.
Magnezyum; 50 mgr.
Faydaları;
Çinko içerdiğinden gribe karşı koruyucu etkisi vardır, bağışıklık sistemini güçlendirir, büyüme ve gelişmeyi olumlu etkiler. İçerdiği minerallerden magnezyum (276 mg/100 gr) kemik ve sinir dokusunu besler, kasların çalışmasını düzenler, kalp atışlarını düzenler. Kansızlığın önemli rahatsızlıklara yol açtığı hamile ve çocuklarda D vitamini içeriği ile eksikliği giderir, kemikleri ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Özellikle gebelikte takviyesi gereken demir (6,43 mg/100 gr) mineralini içerir. İçerdiği selenyum ile vücudu çeşitli hastalıklardan korur,şeker hastalığının gelişimini engeller,kansere karşı direnci arttırır. İçerisinde bulunan potasyum tansiyon düşürücü özelliğe sahiptir. Kalp yetmezliği, böbrek hastalıkları, hepatit ve siroz tedavisinde olumlu etkiler gösterir. B1-B2-B3 vitaminleri vardır.
Yerfıstığı, kandaki yüksek kolesterol düzeyini düşürür.
