Yezidiler tarafından kutsal sayılan, Musul kenti yakınındaki vadi...

Laleş,
Laleş Vadisi, Yezidilik, Musevilik gibi tek ulus dini. Hatta tek ulusun bir boyunun dini demek doğru olur. Yezidilerin Kimliği Karma bir dinin mensubu olan Yezidi' lerin Arap, Kürt ve Asur kökenli oldukları ileri sürülmektedir. Ortadoğu' da ulusal kimlikleri olmayan İran'daki Bahailer, Lübnan'daki Dürziler ve Maruniler gibi Yezidiler de dini bir cemaattir. 
Yezidi inancı, Hariciliğin İbadiye kolundan ayrıldığı söylenir. 

Yezid bin Ebi Uneyse'ye dayandığını ileri sürenler olduğu gibi Yezidi adının eski İran inançlarındaki İyilik Tanrısı İzd ya da Yeda'dan geldiğini de savunanlar da vardır. Ancak Yezidliğin, Emevi soyundan ünlü mutavassif Şeyh Adiy bin Musafir'le olan ilişkisi ise tartışmasızdır. Yezidilerce, Yezidi inanç sisteminin kurucusu ve peygamber olarak kabul edilen Şeyh Adiy bin Musafir, Kadiri Tarikatı'nın kurucusu Abdülkadir Geylani ile birlikte İslam alimi İmam Gazali'den dersler almıştır. Adiy bin Musafir 1162 yılında öldüğünde Laleş' teki dergahına gömülmüş ve türbesi çok geçmeden hac ziyareti için gelinen tapınağa dönüştürülmüştür.

Yezidilerin, tövbe edip Allah tarafından affedildiğine inandıkları şeytana, Meleke Tavus diyorlar. Şeytan lafı, onlar tarafından ağır bir hakaret olarak algılanıyor. Irak'ın Duhok ile Musul kentleri arasında bulunan Laleş Vadisi'ndeki Şeyh Adiy'in mabedine her yıl 6-12 Ekim tarihleri arasında kutsal hac görevi yerine getirilir. Yezidiler için yapılması şart olan dini ve milli bir görevdir. Her Yezidi, ömründe en az bir kere 10 gün süren bu hacca gitmek zorundadır. Her Yezidi kutsal vadiye girer girmez ayakkabılarını çıkarır. Bütün vadi ve hac bölümleri yalınayak gezilir.

Çünkü Yezidilere göre ayakkabı, dünyanın kirlerini taşır. Ve dünyevi kirlerlerin kutsal vadiye girmemesi için ayakkabıların mutlaka çıkarılması gerekir. Kutsal vadiye giren her Yezidinin ilk durağı Kaniya Sıpi' dir (Beyaz Çeşme). Bu çeşmede dualar eşliğinde vaftiz edildikten sonra Şeyh Adiy'in Sındıruku' nun bulunduğu sırlar mekânına girilir. Bu mekân, labirentler gibi iç içe bağlı olan birçok dua, temenni ve ziyaretgahlarla doludur. Sırlar mekânı'na girmeden önce, eşik ve kapı yanları üç kez öpülür, ardından kapının eşiğinde oturan ve dualar okuyan şeyhe, Laleş Vadisi için bağışta bulunulur. Eşiğe basmadan içeri girildikten sonra meydanda bulunan dilek sütununda bağlı bulunan eşarp ve bezlere dualar eşliğinde bir düğüm atılır. Ve 20 adım sol tarafta bulunan Şeyh Adiy'in Sındıruk'una (mezarına) gidilir. Sındıruk'un etrafında üç tur attıktan ve Sındıruk öpüldükten sonra, kutsal yağların ve köşelerin, pirlerin mezarlarının bulunduğu uzun tüneller zincirine girilerek toplu dualar yapılır.

Popüler Yayınlar

İzleyiciler

BULMACA ANSİKLOPEDİSİ