Ürgüp-Avanos arasında, peribacalarıyla ve kiliseleriyle tanınmış bir vadi...

Zelve,  
Zelve vadisi,
Peri bacaları, Paşabağı
Zelve-Ürgüp-Nevşehir.Zelve  Paşabağlarına 1km. uzaklıktaki Zelve, Aktepe'nin dik ve kuzey yamaçlarındadır.

Üç vadiden olaşan Zelve Ören Yeri, peri bacalarının en yoğun olduğu yerdir.

Zelve IX. ve XIII. yüzyılda Hıristiyanların önemli yerleşim ve dini merkezlerinden biri olmuştur. Aynı zamanda rahiplere ilk dini seminerlerde bu yörede verilmiştir.    

Yamaçların dibinde yeralan Direkli Kilise, Zelve' deki manastır hayatının ilk yıllarına aittir. Kilise süslemelerinde tercih edilen kabartma haçlar daha çok ikonoklastik düşünce ile yakından ilgilidir. İkonoklastik Dönem öncesine tarihlenen Balıklı, Üzümlü ve Geyikli Kiliseler vadinin önemli kiliselerindendir. 1952 yılına kadar iskan edilmiş vadide manastır ve kiliselerden başka yerleşim yerleri, iki vadiye açılan tünel, değirmen, cami ve güvercinlikler bulunmaktadır. 

Kayalara oyulmuş yerleşimin en güzel örneklerinden biri olan Zelve, insanın doğaya ve onun şartlarına uyumunu gösteren eşsiz bir örnektir.
Paşabağ’ dan sonra kırmızı renkli volkanik toprağın hakim olduğu, Açık Hava Müzesi olarak korunan Zelve gelir.

Suyun aşınmasının ve kaya çökmelerinin meydana getirdiği üç doğal vadi, bunları çevreleyen dik kayalar ve kayaların satıhlarına oyulmuş binlerce kaya evi, kiliseler, tüneller Zelve’ye ziyaretçinin unutamayacağı bir etkililik kazandırır. Kışın soğuktan, yazın sıcaktan koruyan volkanik toprağı dahşce oyan yöre insanları, yüzyıllar boyunca yaşam alanları, kiliseler, manastırlar, güvercinlikler ve depolar inşa ettiler.

Zelve’ de günümüze kadar kalmış kiliseler resimlerin tahrip edildiği İkonaklast devir öncesi yapılmış. Bunların çoğu erken Bizans İkonografisin parçası olarak haç, balık, üzüm, geyik gibi sembollerle süslenmiştir. Zelve’de bütünüyle dini konularla resmedilmiş kiliseler yoktur.

 Zelve halkının VIII. yüzyılda ortaya çıkan İkonaklast devir öncesinde bile resimlere karşı olduğunu söyleyebiliriz. Bazı kiliselerde karşımıza çıkan resimler İkonaklast krizinden sonra az miktarda kilisenin resimlendiğini gösterir.