Nergis çiçeğine verilen ad...

Zerrin,
Fransızca: narcisse.
Farsça: nergis.
Nergis,
Fulya,
Nergis, Narzisse, Narcissus pseudonarcissus
Mart çanı,
Yalancı nergis,
Boru nergisi,
Trompet nergis,
Yabani zerrin,
Mart yıldızı,
Zurna nergisi,

Nergisgillerden, bazı türlerinde beyaz, bazılarında sarı renkteolan çiçekleri ayrı veya bir kök sap üzerinde şemsiye durumunda, açılmadan önce bir yenle örtülü bulunan, 20-80 santimetre yüksekliğinde, soğanlı bir süs bitkisi, (Narcissus). Nergisgiller familyasından, 20 kadar türü olan, soğanı zehirli bir bitkidir. Yaprakları direkt olarak soğandan çıkar. Uzun ince bir şerit şeklindedir. Baharda çiçekleri ilk açan bitkilerdendir. Çiçeği, çıplak bir sapın ucunda biraz eğik durur, çan veya zurna şeklinde koyu sarı renkli, ucu dalgalıdır. Türkiye’nin hemen her yöresinde rahatlıkla yetişir. Mart’tan Haziran’a kadar kökleri sökülerek yıkanır, soyulur ve kurutulur, eğer tentürü yapılacak ise taze olarak işlenir. Çiçekleri Mart-Mayıs aylarında toplanarak su buharı ile destilasyonu yapılır ve eterik yağı elde edilir. Park, bahçe çiçeği olup, zehirlidir.

Soğanının lapası, yakısı yaraların irinini kurutur, temizler ve iyileştirir. 5 gr’mı bal ile içildiğinde kusturur.Kökü yakı yapılıp sirke ile başa sürüldüğünde saç kıran hastalığına fayda sağlar.Çiçeklerinin suyu balla beraber şerbet gibi içildiğinde rahim ve mesane ağrılarını iyileştirir.

Köklerinden (soğanlarından) üç tanesi bir gündüz ve gece sütün içinde bekletilir, sonra sütün içinden çıkartılıp ezilip, hastalık sebebiyle vb. erkek uzvu canlanmayan kimsenin uzvuna merhem gibi 4-5 defa sürüldüğünde canlandırır. (uzun süre kullanılmamalıdır.) Nergis kökünün zehirli olması nedeni ile şifalı ot olarak kullanılması oldukça risklidir.

Nergisgillerin bilinen türlerinden en yaygın olarak kullanılan Boru, Trompet, Yalancı ve Yabani nergis, Mart çanı, Yabani zerrin, Mart yıldızı ve Zurna nergisi isimleri ile anılan ve Latince adı Narcissus pseudonarcissus olan türdür. Bunun haricinde çok az da olsa Hakiki nergis; Narcissus angustifolius, Beyaz nergis; Narcissus Poeticus ve Topbaş nergis; Narcissus tazetta?da kullanılmaktadır. Narcissus kendini beğenmiş ve pseudonarcissus yalancı nergis anlamlarına gelir.

Kökleri aynı soğana benzediğinden bazen yanlışlıkla yenmekte ve zehirlenmelere neden olmaktadır. Yaprakları direkt olarak soğandan çıkar. Uzun ince bir şerit şeklinde, mavimsi yeşil renktedir. Çiçeklerinin kupa yaprakları yoktur ve onun yerini yan taç yapraklar almıştır. Yan taç yaprakların oval sarımsı beyaz renkte ve 6 adettir ve ana taç yaprak bir çan veya zurna şeklinde koyu sarı renkli, ucu dalgalı, ortada bir adet döllenme tozluğu bulunur.