Anavarza,
Anavarza Kalesi,
Anazarba,
Aynızarba,
Anazarbus.
Anazarbos,
Anavarza;
Kadirli, Ceyhan ve Kozan ilçe sınırlarının kesiştiği yerdedir.
Kozan sınırları içerisinde bulunan kale Ceyhan' a 35 km. uzaklıkta, Ceyhan - Kozan sınırında bulunan bir örenyeridir. Kilikya ovasının önemli merkezlerinden olan Anavarza’ nın antik kaynaklarda adı Anazarbos, Anazarba, Aynızarba veya Anazarbus olarak geçer. Adana’ nın yaklaşık 70 km. kuzey doğusunda, Dilekkaya köyündeki antik şehir, Sunbas çayının Ceyhan ile birleştiği yerin 8 km. kuzeyinde ada gibi yükselen bir tepe üzerindedir.
Zafer Tak’ ı yakınlarında bulunmuş bir yazıtta, iki kez depremlerle yerle bir olmuş kent surlarının onarıldığından bahsedilmektedir. Bu yazıtlardan birinde Vali San Dogenes’ in adı geçmektedir. Bugün ayakta duran yapıtları ile Antik Anavarza Şehrinin kesin olarak bilinen tarihi M.Ö. 1. yy.da İmparator Augostos’ un (M.Ö. 27 - M.S. 14) Anavarza’ yı Roma İmparatorluğuna bağlamasıyla başlar. Roma İmparatorluğu devrinde bölgenin önemli kentlerinden birisi olmuş ve kentte imparator şerefine büyük anıtlar yaptırılmıştır.
