Onbeş, Tenis,
(İngilizce, tennis).
Ağla ortasından ikiye bölünen bir alanda tek veya çift oyuncuların raketle karşılıklı vurdukları, çeldikleri topu, belli kurallara göre, karşılanamayacak biçimde birbirlerinin alanına düşürerek sayı kazanmaları esasına dayanan oyun, alan topu.
Tenise benzer ilk oyunların trigon adı altında Roma’da ve Meksika’da; giocco del pallone ve juego de pelota isimleri altında Mısır, İspanya, ve İtalya da oynandığı iddia edilmektedir.
Bu günkü tenisin kökeni jeu de paume (avuç içi oyunu) denilen ve 13’üncü yüzyılda Fransa, İngiltere de oynanan bir oyuna dayanmaktadır. Bu sıralarda bu oyun, içine yün yumak yada kıl doldurularak koyun derisinden yapılan bir tür top, ve raket yerine eller kullanılarak oynanırdı.
Tenis kelimesinin kökeninin de yaygın olarak oynan bu iki ülkenin dillerindeki Fransızca tennez (al) ya da İngilizce tennasity (dayanıklılk) sözcüklerinden türemiş olduğu düşünülmektedir. Bugünkü anlamda tenis 19. yy’ da (1869) bir İngiliz subayı olan Major Walter Wingfield tarafından eski tenis oyunundan esinlenerek icat edilmiş ve Spairistike adı altında patenti alınmıştır. Bugünden günümüze saha ölçüleri (23,77X8,23) değişmemiş, 99 cm. olan file yüksekliği 91,4 cm ye indirilmiştir.
İlk çim kortu tenis kulübü 1872 de Harry Gem ve J.B. Perrara tarafından Birimingham da kurulmuştur. Tenis 1875 yılından sonra standart top ve raketlerle oynanmaya başlanmıştır.
Tenis; 6,668 cm. çapındaki küçük bir topun raketle vurularak, 23,77 m. Uzunluğunda, 8,23 m genişliğinde dikdörtgen şeklindeki çim, toprak, asfalt, beton sahalarının ortasına 0,914 m. yüksekliğinde gerilmiş bir file üzerinden karşı sahaya atılmasıyla oynan bir oyundur.
Oyun servisle başlar. Servis arka çizgi gerisinde, çizgiye değmeden orta çizgi ile teklerde tekler yan çizgisi, çiftlerde çiftler yan çizgisi arasından rakip sahadaki çapraz servis alanına atılır. Servis önce oyun alanının sağından, sonra her sayıda değişerek bir soldan bir sağdan atılır. Her oyun sonunda da servis atan oyuncu değişir. Çiftlerde servis atan oyuncudan sonra sıra servis karşılayana, ondan sonrada ilk servis atanın eşine ve sonrada ikinci servis atanın eşine gelir ve bu sıra devam eder. Servis atışı, bir elle topu havaya fırlatarak diğer eldeki raketle top yere düşmeden vurmak suretiyle çaprazdaki servis alanına yapılır. Servis atışında top, servis alanı(çizgiler belirledikleri alana dâhil kabul edilir.) dışına düşerse servis hatalıdır. Servis bir kez daha atılır. Tekrar hata yapılırsa sayıyı rakip taraf kazanır. Top havaya fırlatıldığında topa hiç vurulmazsa veya top fileye değerek servis alanına düşerse atılmamış gibi kabul edilir ve servis tekrarlanır. Servis ile ilgili kurallar tenis oyun kuralları bölümü 7–15. maddelerindedir.
Servisi karşılayan oyuncu top yerde bir kez zıpladıktan sonra vurarak topu karşı sahaya gönderir. Karşı sahada servis atan oyuncu, top kendi sahasına geldiğinde topa, top havadayken veya top yerde bir kez zıpladıktan sonra vurabilir ve topu rakip sahasına tekrar gönderir.
Topu kurallara uygun bir şekilde rakip sahaya gönderemeyen oyuncu, sayı kaybetmiş, dolayısıyla diğer oyuncu bir sayı kazanmış olur. Sayılar 15, 30, 40, oyun diye sayılır. Böylece 4 sayı alan, bir oyun kazanmış olur. Ancak sayılar 30, 30 olduğunda oyunculardan birisi iki sayı üstün oluncaya kadar oyun devam eder. Eşitliklerde 40-40 olması veya daha sonraki eşitliklerde berabere (deuce, okunuşu:düs) denir. Bundan sonra sayıyı kazanana bağlı olarak avantaj karşılayanda veya avantaj atanda denir. Avantajı kazanan, müteakip sayıyı da kazandığında bir oyun kazanmış olur. Aksi durumda tekrar eşitlik olur. İki tarafın aldığı oyunların toplamı tek sayı olduğunda sahalar değiştirilir.
Teniste 6 oyunu kazanmış olan bir set almış olur. Ancak oyun 5- 5 olması halinde 7 oyun kazanan seti (7-5) alır. Oyun 6-6 olması halinde 2 farklı üstünlük sağlanıncaya kadar devam eder. Ancak genellikle müsabaka öncesi ilan etmek kaydıyla final maçları hariç (final maçlarında fark 2 oyun oluncaya kadar set devam eder.) eşitliği sonlandırıcı (tie break) oyun yapılır. Eşitliği sonlandırıcı oyun (Tie break) seti kazananı belirleyen, belirleyici bir son oyundur. Bu son oyunda 7 sayıyı alan oyuncu seti kazanmış olur. Ancak sayıların 6-6 olması halinde taraflardan birisi 2 sayı öne geçinceye kadar oyun devam eder. Eşitliği sonlandırıcı oyunda iki tarafın aldığı sayıların toplamı tek olduğunda servis atan değişir, 6 ve katları olduğunda da sahalar değiştirilir.
Tenis genellikle; bayanlarda 3 set üzerinden oynanır, 2 set kazanan maçı kazanmış olur, erkeklerde 5 set üzerinden oynanır 3 set kazanan maçı kazanmış olur. Bazı turnuvalarda erkekler de 3 set üzerinden oynamaktadırlar.
