Baldıran,Baldırgan,
Baldıran otu.
(Conium maculatum)
Latince: Conium maculatum.
Ağıotu,
Ağu otu.Şeytantersi,
Sokrat zehri,
Nemli yerlerde yetişir.
Tohumları hekimlikte ve eczacılıkta kullanılan, maydanoz cinsinden zehirli bir bitki, Genelde yıkıntı ve harabelerde, sürülmüş arazilerde, dere ve çay kenarlarında yetişen, beyaz çiçekli, parçalı yapraklı, fare idrarı kokusunda olan, Sokrat zehri olarak da bilinen ve tüm kısımlarında konin alkoloidi içeren maydonozgiller familyasından bir bitkidir. Çok zehirli olup derelerde ve göllerde yetişen su baldıranı, yol kenarları ve yıkıntılarda yetişen ak baldıran, harabelerde yetişen büyük baldıran gibi çeşitleri vardır.
Baldıran, maydanozgiller (Apiaceae) familyasından olan ve nemli yerlerde yetişen bazı zehirli bitkilerin ve bu bitkilerden elde edilen zehirin ortak adıdır. Tıpta ağrı ve/veya spazm giderici olarak, örneğin siyatik ağrısı, tetanoz, sara (epilepsi), trigeminal nevralji ve kore hastalığı gibi rahatsızlıklarda ağrı kesici, kas gevşetici ve spazm çözücü olarak sınırlı ve dikkatli dozlarda kullanılır.
Baldıran otu , maydanozgiller familyasından, beyaz çiçekli, içi boş gövdeli, kötü kokulu, oldukça zehirli bir bitkidir ve yanlışlıkla tüketildiğinde solunum felci ve ölümcül sonuçlara yol açabilir. Tarihte, özellikle Antik Yunan filozofu Sokrates'in ölümünde kullanılmasıyla meşhurdur. Ölüme mahkum edilen Sokrates’in, bile bile zehrini içtiği baldıran otudur.
Maydanozu andıran yaprakları, beyaz çiçekleri ve içi boş, genellikle mor benekli gövdesi vardır. Ezildiğinde kötü kokar. Türkiye'de ve dünyanın birçok yerinde dere, yol ve tarla kenarlarında bulunur.
Baldıran zehiri:
Baldıran otunun (Conium maculatum) zehirli bileşenlerinden elde edilen bir maddedir ve merkezi sinir sistemini depresyona uğratarak, kas spazmlarına ve felce yol açabilir. Bu zehir, özellikle genç yapraklar ve tohumlarda yoğunlaşmıştır; yanlışlıkla tüketildiğinde solunum yetmezliği, böbrek yetersizliği ve ölümle sonuçlanabilir. Tarihte, Antik Yunan'da idam cezası olarak kullanılmış ve ünlü filozof Sokrates'in ölümü bu zehirle gerçekleşmiştir.
Baldıran otunun yapısında bulunan ve nikotine benzeyen bir alkaloid olan koniin (conine) içerir. Konin, nöromüsküler kavşakları etkileyerek kasların gevşemesine yol açar ve periferik nörotoksin olarak hareket eder.
Baldıran otunun maydanoz veya Frenk maydanozu gibi yenilebilir bitkilerle karıştırılması en yaygın zehirlenme nedenlerinden biridir. Özellikle köylük alanlarda görülen otların bilinçsizce toplanıp tüketilmesi veya turşusunun yapılması zehirlenmelere yol açabilir. Halk arasında yatıştırıcı veya spazm önleyici olarak kullanılsa da, doz aşımı ölümcül sonuçlara neden olur.
Bu bağlamda baldıran otunun etkileri araştırıldığında karşımıza bu bitkinin Oenanthotoxin adı verilen bir kimyasal salgıladığı görülüyor. Bu kimyasalın insan vücuduna olan etkileri ise ölümcüldür. Bu kimyasalın ağız yoluyla yutulması durumunda insanlarda kusma, ağızda kan lekeli köpüklenme gözlemlenmiştir.
Baldıran şerbeti:
Acı çekerek, yüzsuyu dökerek elde edilen kazanç.
