Kazaziye,
Yörenin
en tanınmış el sanatlarından olan ve geçmişi 1900′lü yılların
başlarına uzanan Trabzon hasırının kente göç eden Kafkasyalılardan
öğrenildiği belirtiliyor. 0,32 mikron kalınlığında 22 ayar altın veya
900 ayar gümüş teller kullanılarak örülen, geçmişten günümüze kadar
değişik ustaların marifetiyle geliştirilen altın hasır, Trabzon ile
özdeşleşti.
Yoğun bir işçilik ve emek gerektiren hasır sanatında
değişik tarzlarda kemer, bilezik, kolye ve küpeler özellikle bayanların
ilgisini çekiyor. Son yıllarda zümrüt, yakut, safir gibi yarı kıymetli
taşlar kullanılarak ve oksitlenerek tasarlanan otantik başlıklı gümüş
hasır çeşitleri de hasır işine yeni bir renk kazandırdı.
Tel
işi anlamına gelen telkarinin ilk örneklerinin ilk çağ Anadolusunda
üretildiği ifade ediliyor. 15. yüzyıldan sonra Güneydoğu Anadolu’ya
yayılan bu el sanatı Trabzon’da da yerleşmiş ve kentteki ustalarca
geliştirilerek yöreye özgü farklı tarzlarda üretilmeye başlanmıştır.
Trabzonlu ustaların yetiştirdiği yeni nesil ustalar gümüş nalınlar
dışında ürün yelpazesini geliştirerek gerek takı gerekse ev
aksesuarları yapımında çeşitliliği artırdı. Kentte telkari çalışması
geçmişte olduğu gibi saf gümüşle üretilen ürünler ya da resim
çerçevesi, şekerlik gibi daha kalın işçilikle ve bakırla üretilip gümüş
kaplama yapılan ürünler olmak üzere iki şekilde yapılıyor.
Yöreye
has ürünlerden olan kazaziyede, önce 24 ayar saf altın veya bin ayar
saf gümüş, 0,008 mikron kalınlığında ince tel haline getirilir. Saç teli
kalınlığındaki bu tel, bir çıkrık yardımıyla ipek iplik üzerine sıkı
bir yay gibi sarılarak belli bir esneklik ve kalınlığa ulaşır. Bu
kalınlığa getirilen tel, kazaziye sanatının ana ham maddesidir. Bu
telden tamamen tel örgü teknikleri kullanılarak değişik parçalar
üretilir. Tasarlanan ürüne göre bu küçük parçacıklar birleştirilerek
takıya dönüştürülür. Eskiden sadece tespih püskülü olarak bilinen
kazaziye işinde artık modern ve klasik kolyeler küpeler, bileklikler,
kolye uçları, kol düğmeleri gibi değişik ürünler üretilebiliyor. Kazaziye, telkari gibi el sanatlarının Trabzon’un el işçiliğinde çok önemli yer teşkil ettiği bilinir.
